Safahat`tan Türkçe Sözlük`e Katkılar

Authors : Mustafa S KAÇALİN

Pages : 27-39

Doi:10.30767/diledeara.1048634

View : 14 | Download : 14

Publication Date : 2021-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Her bir kelime taşıdığı mana ve öbür kelimelerle kurduğu bağ ile anlamlı bir bütünü meydana getirdiği için edebi eserlerde kelimelerin manalarının bilinmesi mühimdir. Manası bilinmeyen her bir kelime, metnin anlaşılması önünde bir mâni oluşturmaktadır. Kelimelerin ve kelime öbeklerinin manaları manzum eserlerde daha da ehemmiyet kazanmaktadır; çünkü manzum eserlerde mensur eserlere göre daha az kelimeyle daha çok şey ifade edilmeğe çalışılmakta ve böylece daha yoğun bir ifade kullanılmakta, kelime oyunları ve mana inceliklerine daha sık yer verilmektedir. Şairler, manzum eserlerde bazı kelime ve kelime öbeklerine kendisine has manalar da yükleyebilmektedir. Bu gibi kullanmalar dikkate alınmayarak kelimelerin ve kelime öbeklerinin sözlükte yer alan birkaç manası ile anlaşılmağa çalışılması metnin manasına zarar vermektedir. Şairin kendisine has manalar yüklediği kelimelerin ve kelime öbeklerinin manaları ise sadece şairin eserlerinin tamamındaki kullanımlar dikkate alındığında anlaşılabilmektedir. Mehmed Âkif böyle bir şair, Safahât da böyle bir eser olarak ihtiva ettiği farklı manalarla Türkçe Sözlük’e katkı sunacak mahiyettedir. Bu çalışmada Safahât’ta kullanıldığı mana ile Türkçe Sözlük’te kaydedilmemiş olan kelimelerden bir demet sunulmuştur.
Keywords : Mehmed Âkif, Safahât, Türkçe Sözlük, mana, tarif