İBN HALDÛN’U YENİDEN OKUMAK: GELİBOLULU MUSTAFA ÂLÎ’NİN SİYASET FELSEFESİ BAĞLAMINDA XVI. YÜZYIL OSMANLI SİYASET FELSEFESİ PARADİGMASI

Authors : Gelibolulu Mustafa âlînin SİYASET, Nejdet DURAK, Bilgehan Bengü TORTUK, Devlet Felsefesi

Pages : 127-148

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Gelibolulu Mustafa Âlî XVI. yüzyıl Osmanlı tarihçilerinin en tanınmış olanıdır. Devlet içerisinde önemli görevler üstlenen Mustafa Âlî, bu görevlerinin sağladığı birikimler ışığında tarih, sosyoloji, tasavvuf ve edebiyat alanında bu birikimini yansıtacak eserler kaleme almıştır. Gelibolulu, bu görevleri esnasında yakından tanıma imkânı bulduğu devlet teşkilatını ve Osmanlı coğrafyasının içinde bulunduğu farklı sosyo-politik şartları iyice tahlil ederek çalışmalarına yansıtmıştır.Gelibolulu Mustafa Âlî’nin, XVI. yüzyılın İbn Haldûn’u olarak değerlendirilmesi, onun siyaset ve devlete dair düşüncelerinin taşıdığı değeri göstermektedir. İbn Haldûn ile Âlî’nin siyaset ve devlet konularına dair düşüncelerinin birlikte değerlendirilmesi farklı ortam ve zamanlardaki iki düşünürün genel hatlarda düşünce birliğini ortaya koymak açısından önemlidir. Bu iki düşünürün görüşleri arasında benzerlikler ve farklılıklar mevcuttur. Bu farlılıkların ortaya çıkmasında iki düşünürün içinde yer aldığı devlet sistemlerinin, coğrafyaların ve dönemin etkili olduğu söylenebilir
Keywords : Gelibolulu Mustafa Âlî, İbn Haldûn, Siyaset Felsefesi, Devlet Felsefesi, Tarih Felsefesi