Tamam-ı Adedî Usulü ve Bölme İşlemine Uygulanması

Authors : Safiye Yilmaz ERTEN

Pages : 63-74

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2015-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Makalede Osmanlı döneminde işlemlere pratiklik sağlaması için kullanılan tamam-ı adedî usulü tanıtılacaktır. Bu usul, işlem yapılırken sayının kendisi yerine onu en yakın 10’un kuvvetine tamamlayan sayının kullanılmasına dayanmaktadır. Tamam-ı adedî usulü toplama ve çıkarma işlemlerinde, özellikle de toplama ve çıkarmanın bir arada yapılması gereken durumlarda kullanılmaktadır. Tespit ettiğimiz kadarıyla ilk defa Mehmet Nadir, tamam-ı adedî usulünü bölme işlemine uygulamıştır. Klasik bölme işleminin aksine çıkarma yerine toplama işlemi kullanılmakta ve daha küçük bir sayı ile işlem yapılmaktadır. Bu nedenle Nadir, metodun kolay ve kullanışlı olduğunu belirtmektedir. Yöntem her bölme işleminde değil ama bazı özel sayılarla yapılan bölme işlemlerinde gerçekten kolaylık sağlamaktadır. Tamam-ı adedî usulü genel anlamda çok kullanışlı bir yöntem olmasa da özel durumlarda sağladığı kolaylık göz ardı edilemez. Ayrıca tamam-ı adedî ile bölme yönteminin Nadir’in alana orijinal bir katkısı olduğu düşüncesi de konunun özel olarak ele alınmasını önemli kılmıştır
Keywords : tamam ı adedî, bölme, Mehmet Nadir, hesab ı nazarî