İbrahim Müteferrika ve Yeni Astronomi

Authors : İbrahim MÜTEFERRİKA, İnan KALAYCIOĞULLARI

Pages : 187-220

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu topraklarda matbaa denilince akla ilk gelen isim olan İbrahim Müteferrika, yalnızca bir “matbaacı” olarak değerlendirilmemelidir. O, aynı zamanda kültürler arası bir bilim aktarıcısıdır ve 1732’de Kâtip Çelebi’nin ünlü coğrafya kitabı Cihânnümâ’ya yaptığı eklerle ve diğer yayınlarıyla 18. yüzyılın önde gelen Osmanlı aydınlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.Müteferrika’nın Cihânnümâ’ya yaptığı ekler arasında yer alan, Evren’in düzenine ilişkin üç görüşün anlatıldığı ek, Türk Bilim Tarihi için önemli olduğundan bu makalede öncelikle Yeni Astronomi’nin Osmanlılara hangi dönemde hangi eserler aracılığıyla girdiğine dair bilgiler aktarılacak, ardından bu Ek üzerine 20. yüzyılda yapılan hatalı değerlendirmeler kısaca ele alınacaktır. Çalışmanın sonunda Galilei fiziği ile Descartes’ın Çevrimler Kuramı’ndan ilk defa bahseden ve Kopernik Kuramı’nın gerçek anlamda Osmanlı kültüründe tanınmasını sağlayan Müteferrika’nın Astronomiye ilişkin Ek’i, günümüz Türkçesiyle okuyucuların ilgisine sunulacaktır
Keywords : İbrahim Müteferrika, Kopernik, Galilei, Descartes