Bilimsel Açıklamanın Felsefi Temelleri Bağlamında Aristoteles’in Dört Neden Kuramı

Authors : S Ertan TAĞMAN

Pages : 85-106

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2018-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Aristoteles’e göre “bir şeyin bilgisi ancak o şeyin nedeni bilindiği zaman elde edilmektedir” ve bunu sağlayan da yani kesin bilgiye ulaştıran da tanıtlama insert ignore into journalissuearticles values(apόdeiksis); olarak adlandırılan mantıksal yöntemdir. Aristoteles’in bilgi kuramının özeti niteliğindeki bu ifadede karşılaşılan üç kavram; yani bilgi insert ignore into journalissuearticles values(epistêmê);, mantıksal yöntem insert ignore into journalissuearticles values(apόdeiksis); ve neden insert ignore into journalissuearticles values(aitia);, kesin insert ignore into journalissuearticles values(mutlak değil); bilgi olarak adlandırılan, -günümüzde bilimsel açıklama olarak adlandırılabilecek- bilgi türünün temel öğeleri olarak anlaşılabilir. Aristoteles’in varlık ve bilgi arasında uyum olduğuna inanması, ayrıca açıklama konusunun bilgi konusu ile doğrudan bağlantılı olması bu üç kavrama değinmeyi zorunlu kılmaktadır. Bilim olarak çevrilen terimin epistêmê olduğu dikkate alındığında, bunun ‘tümelin kavramsal” bilgisi olduğu anlaşılmaktadır, öncülleri doğru ve ilk olduklarında, bu tür bir akıl yürütme bilimsel bilgi olur. Aristoteles’e göre bilim aksiyomatik tümdengelimsel bir sistem içerisinde yapılır. Bundan kasıt; belli başlı birkaç ilke, ya da aksiyom seçilir, konunun doğruluğu kanıtlanmış temelleri ortaya koyulur ve aksiyomlardan mantıksal yolla çıkarımlara ulaşılır
Keywords : Aristoteles, Bilimsel Açıklama, Tanıtlama, Bilgi