Osmanlı Mesâha Literatürüne Genel Bir Bakış ve Bu Literatür İçerisinde Eğinli Nu‘Mân Efendi’nin Tebyînü A‘Mâli’l-Misâha İsimli Eserinin Yeri

Authors : Halime Mücella DEMİRHAN ÇAVUŞOĞLU

Pages : 95-120

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Eğinli Nu‘mân Efendi’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1755’ten sonra); 1739 Belgrad Antlaşması sonrası sınır görüşmeleri esnasında edindiği tecrübelere dayanarak kaleme aldığı Tebyînü A‘mâli’l-Misâha isimli eser, Osmanlı tarihinde Avrupa’ya ait arazi ölçüm tekniklerinden bahseden telif yolu ile yazılmış geniş çaplı ilk Türkçe mesâha eseridir. Sözü edilen eserle birlikte tabla/plançete aleti Osmanlılara tanıtılmıştır. XVIII. yüzyılda askerî modernleşme kapsamında açılan okullarla birlikte Osmanlılarda mesahaya ilişkin kitapların içeriği ve niteliği farklılaşmıştır. İlgili eserler genellikle tercüme yolu ile hazırlanmış olup muhteviyatlarında klasik ölçme bilgileri ile birlikte Avrupa’nın yeni ölçüm tekniklerini de barındırmaktadır. Tebyînü A‘mâli’l-Misâha bu farklılaşmanın kaynağı olmasa da ilgili sürecin ilk eseri olması anlamında ayrı bir değeri haizdir. Osmanlılarda mesâha ile ilgili yazılan ya da mesâha konularına yer veren eserler içerisinde Tebyînü A‘mâli’l-Misâha bir başlangıç noktası teşkil etmiştir. Bu makalede Osmanlılarda mesâha ile ilgili yazılmış eserlerin bir literatürü oluşturulurken bu literatürde Tebyînü A‘mâlil-Misâha’nın farklılığına dikkat çekilmiştir.
Keywords : Tebyînü Amâlil Misâha, Êğinli Nu`mân, Osmanlı Mesâha Literatürü