Peter Gärdenfors’un Goodman Paradoksuna Getirdiği Çözüm Üzerine Bir İnceleme

Authors : Tolgahan Toy

Pages : 23-35

View : 66 | Download : 87

Publication Date : 2024-09-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya ile ilgili yargılar oluştururken, sadece gözlem yapmak ve matematikte kullandığımız tümdengelimsel akıl yürütmelere başvurmak yeterli değildir. Dünya ile ilgili inançlarımız açısından tümevarımsal akıl yürütmeler anahtar konumdadır. Goodman’ın bilmecesi göstermektedir ki kullanılan dil de gözlem yapma ve akıl yürütme yeteneklerimiz kadar önemlidir. Zümrütlerle ilgili deneyimlerimizi yeşil yerine grue yüklemi ile ifade ettiğimizde aynı öncüllerden farklı sonuçlara ulaşmaktayız. Bir nesnenin grue olması onun 2024 öncesinde yeşil, 2024 sonrasında mavi olduğu anlamına gelmektedir. Şu ana kadar gördüğümüz zümrütlerin grue olduklarını söylemek de yeşil olduklarını söylemek de doğrudur. Ancak, bir genelleme yapmamız gerektiğinde bu iki yüklem bizi doğruluk koşulları farklı olan önermelere götürmektedir. Yeşil gibi tümevarımda kullanılabilecek yüklemleri, grue gibi tümevarımda kullanılamayacak yüklemlerden ayırmanın bir yolu var mıdır? Gärdenfors, çözüm olarak, yüklemlerimizin topolojik bir modelini öne sürmektedir. Yüklemler topolojik yapının belirli bölgelerine karşılık gelmektedirler. Eğer karşılık gelinen bölge konveks ise yüklem tümevarımsal akıl yürütmede kullanılmaktadır. Bu çalışmada Gärdenfors’un modelinin Goodman’ın ortaya attığı sorunu çözmediği iddia edilmektedir.
Keywords : Tümevarımın yeni bilmecesi, Nelson Goodman, Peter Gärdenfors, Dil seçimi, Rudolf Carnap