Michel Foucault`nun Çalışmalarında Panoptikon, Kapatılma ve Okul Kurumu

Authors : Eren AĞIN

Pages : 64-82

View : 28 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın temel amacı, Michel Foucault’nun modern iktidar analizi çerçevesinde okul kurumu ve eğitim alanının bir eleştirisidir. Bu bağlamda modern iktidarın, panoptik bir aygıt olarak okul kurumunda nasıl bir işleyişe sahip olduğu tartışılmaktadır. Panoptikon toplumu, bireyleri hesaplayarak, denetleyerek ve sınıflandırarak onları belirli normlara tabi kılmayı hedeflemektedir. Bu normları, bireylere dayatan cezaevi, tımarhane, hastane, okul vb. kurumlar ise kapatılma kurumları olarak adlandırılırlar. Kapatılma kurumu olarak okul, öğrenciler üzerinde sadece baskı ile iş görmemekte, aynı zamanda rıza üretimini de güçlü bir şekilde tesis etmektedir. Okul kurumunda “itaatkâr bedenler”in yaratılması için bir dizi disiplinci teknik iş görmektedir. Bu teknikler, okul kurumunda zamanın, mekânın ve faaliyetlerin denetimini ele geçirmektedir. Böylelikle panoptikon, okul kurumunda daha geniş ve büyük bir denetim, disiplin ve gözetim mekanizmasını örgütlemektedir. “İyi terbiye etmenin araçları” olarak hiyerarşik gözetleme, normalleştirici yargı ve sınav, kayıt ve gözetim tekniklerinin öğrencilere yönelik tahakküm ve rıza ilişkisini pekiştirmektedir. Bu makale, okul kurumunun makbul yurttaş ve nitelikli işgücü yetiştirme görevinin mikro ve makro iktidar ilişkilerinden bağımsız olmadığını tartışmaya açmaktadır.
Keywords : Michel Foucault, panoptikon, kapatılma, okul, eğitim