Türk Kızılayı’nın (Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti) Savaş Esirlerine Kitap ve Kütüphane Hizmetleri (1912-1922)

Authors : Hakan ANAMERİÇ

Pages : 19-44

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2010-06-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Hilal-i Ahmer Cemiyeti, Mecrûhîn ve Marzâ-yi Askeriyeye İmdad ve Muâvenet Cemiyeti1 adıyla Dr. Abdullah Bey ve Ömer Paşa öncülüğünde 11 Haziran 1868’de kurulmuş, sonradan bilinen adını almıştır. Ancak, Sırbistan-Karadağ insert ignore into journalissuearticles values(Hersek İsyanı, 1875-1877);, 93 Harbi insert ignore into journalissuearticles values(Osmanlı-Rus Savaşı, 1877-1878); ve Teselya insert ignore into journalissuearticles values(Osmanlı-Yunan Savaşı, 1897); Savaşlarında kuruluş amacına hizmet edecek kadar etkinlik gösterememiştir. Hilal-i Ahmer Cemiyeti insert ignore into journalissuearticles values(HAC);, nizamnamesinde belirtilen yardım faaliyetlerine tam anlamıyla Trablusgarp insert ignore into journalissuearticles values(1911-1912); ve I. ve II. Balkan savaşları insert ignore into journalissuearticles values(1912-1913); ile birlikte başlamıştır. Bu dönemde hem askerlere hem de sivil halka, başta temel sağlık hizmetleri olmak üzere, barınma ve beslenme gibi gereksinimlerinin karşılanmasında önemli görevler üstlenmiştir. OHAC, 1863’te kurulan Kızılhaç ile birlikte, savaş, doğal afet ve hastalık gibi durumlarda asker ve sivillere insani yardım faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Bu bağlamda, dünyanın en eski sosyal yardım kuruluşlarından biri olma özelliği de taşımaktadır. Sosyal yardım kapsamında asker ve felaketlerden etkilenmiş sivil halkın yanı sıra özellikle savaşlarda esir düşen askerler de ele alınmıştır. Savaş esirleri de tutuldukları yerlerde bu tür yardımlardan faydalanma hakkına sahip olmuşlardır. Bu bağlamda çalışmada Balkan savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sırasında OHAC’ın hem yaralı ve hasta hem de esir askerlerin yapmış oldukları kitap taleplerinin karşılanması, savaş sırasında halk eğitiminin ve temel eğitimin sürdürülmesi için yapmış olduğu kitap kampanyaları ve eğitici yayın taleplerinin karşılanması konusundaki faaliyetleri Türkiye Kızılay Derneği Arşivi’nden insert ignore into journalissuearticles values(TKDA); alınan belgeler ile birlikte ele alınarak örneklerle incelenecektir.
Keywords : Osmanlı Hilal i Ahmer Cemiyeti, Kızılay, Osmanlı Hilal i Ahmer Cemiyeti ve kütüphane hizmeti, savaş esirleri, hasta ve esirlere kütüphane hizmeti