Fuat Sezgin and The Re-writing of The History of Geography

Authors : Detlev QUINTERN

Pages : 1-22

Doi:10.32704/erdem.656964

View : 15 | Download : 25

Publication Date : 2019-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Fuat Sezgin, İslam Dünyası ve onun devamındaki Batı matematiksel coğrafya ve kartografi üzerine derin çalışmalarıyla, Abbasi halifesi el- Me’mûn’un hükümdarlığı döneminde insert ignore into journalissuearticles values(813-833); bu alanların belirgin bir biçimde ilerlediğini göstermiştir. el-Me’mûn dönemi, bir erken aydınlanmayla el ele gelişmiştir. XIII. yüzyılın ortalarından itibaren Avrupalı haritacılar, -yalnızca coğrafya tarihi bakımından da değil- yeni bir dünya anlayışını tanıtırken Arap rasyonel kartografisini benimsemeye başladılar. Bilimler tarihindeki güncel teorik tartışmaların aksine bu katkı, haritacılığın ardındaki motivasyonları tartışacaktır. Dünya haritaları salt kartografi değildir, niyetleri de yansıtır; dolayısıyla farklı farklı meta-bilimsel ve bilimin dışındaki hedefleri de hesaba katarlar. XIV. yüzyılın ilk çeyreğinde Venedik’teki haritacılık, emperyal yayılmacılık motivasyonuyla yapılmıştır. Marina Sanuto’nun insert ignore into journalissuearticles values(1260-1331); dünya haritası, erken emperyal coğrafyacılık ve haritacılığın çok önemli bir örneğidir. Özellikle Hint Okyanusu gibi uzak ve bilinmeyen bölgelerin coğrafi ve kartografik bilgisi, Avrupa güçlerinin sözde Haçlı seferlerinin devamındaki yayılmacı proto-emperyalizminin ön koşuluydu.  Venedikli gezgin Marco Polo’nun insert ignore into journalissuearticles values(1254-1324); gezi raporlarının aksine- Marina Sanuto hâlâ Avrupa merkezli coğrafyalar, kartografiler ve sözde keşifler tarihi kitaplarında önemli yerler alan- Kutsal Haçlı Seferinin Gizli Kitabıʼnda insert ignore into journalissuearticles values(liber seretorum fidelim crucis);, Mısır’ı ve Filistin’i fetih isteğinden açıkça bahsetmektedir. Bu çalışmada bilim tarihinde küresel ya da dolanık tarih gibi problemlerini tartışan çağdaş kuramsal yaklaşımlar bağlamında, haritacıların motivasyonları ve niyetleri soruşturulacaktır. Yalnızca coğrafya, kartografi ve sözde keşifler tarihi değil, genel anlamda bilim ve teknikler tarihi de ciddi bir biçimde eleştirel düşünmeye ihtiyaç duymaktadır. Fuat Sezgin’in çığır açan bulgularını temele alan bu makale erken dönem Avrupa haritacılığının dekolonizasyonuna katkı sağlayacaktır.
Keywords : Fuat Sezgin, Kartografi Tarihi, el Memûn dönemi, Marina Sanuto, Marco Polo, emperyal haritacılık, dekolonizasyon tarihi