İNGİLİZ BELGELERİYLE MONDROS MÜTAREKESİ VE ERMENİ SORUNU

Authors : Tolga BAŞAK

Pages : 63-136

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2016-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada özellikle İngiliz kaynakları değerlendirilmek suretiyleMondros Mütarekesi’nin imzalanma sürecinde Ermeni sorunu incelenmiştir.Mondros Mütarekesi, Ermeni sorunu bağlamında önemli tartışma, açılım vetepkileri de beraberinde getirmişti. Mütareke, içeriği açısından Türkleri vebelki de onlardan daha fazla Ermenileri huzursuz etti. Ermeniler, savaşesnasında kendilerine verilen bağımsızlık vaadinin gerçeğe dönüştürülmesiiçin Türkiye ile yapılacak mütarekenin kendi beklentilerini de karşılayacakşekilde düzenlenmesini istemişlerdi. Bu bağlamda savaş esnasında göçettirilen Ermenilerin geri döndürülmeleri ile Altı Vilayet ile Kilikya’nınstratejik noktalarının işgal edilip koruma altında bir “Ermenistan” bölgesioluşturulması, Ermenilerin başlıca istekleri arasındaydı. Neticede gerekErmeni baskıları gerekse İngiliz Dışişleri’nin uyarıcı raporları üzerinemütareke taslağına bazı yeni maddeler eklendiyse de, eklenen bu maddelerErmenileri tatmin etmedi. 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’ninimzalandığı haberi, hayallerinin gerçeğe dönüşebileceğini düşünendünyadaki tüm Ermenileri sevince boğduysa da, mütarekenin Ermenibeklentilerini karşılamaktan uzak olan içeriği büyük bir hayal kırıklığınınyaşanmasına sebep oldu. I. Dünya Savaşı’nda ortak menfaatler noktasındaşekillenen İngiliz-Ermeni işbirliği süreci, menfaat birlikteliğinin ortadankalkmasıyla yol ayrımına gelmiş, Mondros Mütarekesi de içeriği,tepkimeleri ve sonuçlarıyla bu yol ayrımının başlangıcını oluşturmuştu
Keywords : I Dünya Savaşı, Mondros Mütarekesi, ErmeniSorunu, İngiltere, Türkiye