ARMYANSKİY VESTNİK DERGİSİNİN IŞIĞINDA I. DÜNYA SAVAŞI GÜNLERİNDE PETROGRAD ERMENİ MİLLİ KONGRESİ (23-27 MAYIS 1916)

Authors : Şahin DOĞAN

Pages : 39-74

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Petrograd Rusya Ermenileri Milli Kongresi, I. Dünya Savaşı günlerinde faaliyet gösteren Ermeni siyasi çevreleri ve sivil toplum örgütlerinin ortak kararıyla, savaş nedeniyle Rusya sınırlarına göç etmiş olan Osmanlı tebaası Ermeni göçmenlere yardım etmek amacıyla Ermeni örgütlerinin birleşmesi için toplanmış bir Kongreydi. Ancak, Taşnaklar Kongreyi kendi komitelerinin diğer Ermeni siyasi oluşumları üzerinde hâkim kılmak için bir fırsat olarak görmekteydiler. Diğer taraftan Osmanlı Ermeni cemaatinden de Kongreye katılanlar oldu ve günümüze kadar süregelen Ermeni iddiaları bu kongrede de dillendirildi. Ayrıca Osmanlı Ermenilerinin hürriyeti meselesi konuşmaların ana eksenini oluşturdu. Kongre sırasında yapılan konuşmalar, farklı politik fikirlere sahip Ermeni siyasi ve sivil toplum dernekleri temsilcilerinin Dünya Savaşı sırasında, Rusya ve müttefiklerinin yanında yer aldıklarını ve bu devletlere hem cephe gerisinde hem de cephede tam destek olma hususunda birleştiklerini açık bir şekilde gösterdi. Kongre, her ne kadar daha sonra beklentileri karşılamamış ve aldığı kararları hayata geçirilememişse de, araştırmacılar için söz konusu dönemde Ermeni siyasi ve sivil toplum çevrelerinde hâkim olan siyasi iklimin anlaşılması hususunda da dikkate değer bir katkı sunmaktadır. İşte bu çalışmamızda yukarıda bahsedilen süreç savaş günlerinde yayımlanan Armyanskiy Vestnik dergisinin ve diğer bazı Rusça kaynaklar ışığında aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Ermeni Milli Kongresi, Rusya Ermenileri