ON YEDİNCİ YÜZYILDA OSMANLI TOPRAKLARINDA BİR TÜCCAR GRUBU: AGULİSLİ ERMENİ TÜCCARLAR

Authors : Ömer ÇAKMAK

Pages : 157-179

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-08

Article Type : Research Paper

Abstract :17. yüzyıl Akdeniz dünyasında ticari ve siyasi dengelerin değiştiği bir yüzyıl olmuştu. Bu asırda Venedik, Ceneviz gibi İtalyan denizci şehir devletleri eski güçlerini kaybederken; İngiltere, Hollanda ve Fransa gibi Batı Avrupa devletleri bu yeni ticari düzenin baş aktörleri olmaya başladılar. Bu gelişmeler aynı zamanda Akdeniz’de İzmir, Livorno gibi bazı limanların ve yeni ticaret rotalarının önem kazanmasını sağlamıştı. Osmanlı toprakları ise önceki yüzyıllarda olduğu gibi hem doğulu hem batılı tüccarların geldiği, doğu ve batı mallarının mübadele edildiği bir coğrafya olma özelliğini korudu. Bu dönemde özellikle Safevi veya Osmanlı vatandaşı olan Ermeni tüccarlar Asya-Avrupa ticaretinde aracı tüccarlar olarak ön plana çıkmıştı. Bunların içinde İsfahan merkezli global bir ticaret ağı kurmuş olan Yeni Culfalı Ermeni tüccarlar başı çekerken, Nahçıvan ve çevresinin Ermeni tüccarları ile Anadolu’nun tüccar Ermeni halkı da bu uluslararası ticarete katıldı. Bu makalede ele aldığımız, bilhassa ipek ticaretinde uzmanlaşmış olan Nahçıvan’ın Agulis köyünün tüccar Ermeni ahalisi, on yedinci ve on sekizinci yüzyıllarda Osmanlı topraklarındaki önemli ticaret merkezlerinde ve bazı Avrupa kentlerinde faaliyetlerini sürdürdüler. Onların Osmanlı topraklarındaki varlığını ise az sayıdaki Osmanlı arşiv vesikası ve Agulisli Ermeni bir tüccarın seyir defteri sayesinde öğreniyoruz. Arşiv vesikaları ile Agulisli tüccarların Osmanlı adli mercileri huzurundaki hak arayışlarına, seyir defteri ile de tüccarların izlediği dönemin ticaret rotalarına şahit oluyoruz.
Keywords : Agulis Köyü, Ermeni Tüccarlar, Ticaret, Safeviler, Osmanlı Mahkeme Kayıtları