ERMENİ KİMLİĞİNDE HRİSTİYANLIK, ALFABE VE TARİH YAZICILIĞININ BELİRLEYİCİ ROLÜ

Authors : Doğanay Eryılmaz

Pages : 99-122

View : 36 | Download : 65

Publication Date : 2024-11-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Her halkın tarihinde önemli dönüm noktaları olduğu gibi Ermeni tarihinde de toplumun kültürel yapısına etki eden bazı olaylar vardır. Ermeniler için bu olayların en önemlilerinden biri, 4. yüzyılın başlarında siyasi, sosyal ve kültürel değişimlere neden olan Hristiyanlığın benimsenmesidir. Pagan inançlardan vazgeçilerek Hristiyanlığa geçiş yapılması Ermeniler için Pers hakimiyetinin etkisinden kurtularak asimilasyon tehdidini ortadan kaldırmak ve kendine özgü dinî bir karakter oluşturmak anlamlarına gelmektedir. Dolayısıyla Hristiyanlığın Ermeniler tarafından benimsenmesini dinî değil, siyasi bir hamle olarak görmek gerekir. Ermeni alfabesinin oluşturulması ise Ermeniler açısından dinsel ve dilsel özerklik anlamına gelmekteydi. Günümüzde hâlâ kutsal bir önem atfedilen Ermeni alfabesi Ermeni kültürel kimliğinin korunması açısından son derece önemli bir unsur olarak görülmektedir. Alfabenin oluşturulmasından sonra Ermeni edebiyatında ani bir uyanış dönemi başlamıştır. Ermenilerin “Altın Çağ” olarak değerlendirdiği bu dönemde Ermeni tarih yazıcılığına da başlanmıştır. Bu dönemde ortaya çıkan en önemli tarih yazarı Ermeniler tarafından “Tarihin Babası” olarak anılan Movses Khorenatsi’dir. Khorenatsi’nin kitabı Ermeni tarihini pagan dönemden itibaren ele alan ilk kitaptır ve yüzyıllar boyunca Ermeni tarih yazıcılığına kaynaklık etmiştir. Hristiyanlığı benimsemek Ermenileri bir din çatısı altında birleştirerek asimilasyon tehdidine karşı koymuş, alfabenin oluşturulması bu dini Ermenileştirmenin yanı sıra Ermeni halkına bir edebiyat vermiş, Movses Khorenatsi’nin Ermeni Tarihi adlı kitabı ise onlara çok eski zamanlara dayanan bir geçmiş vererek kimliklerini yaratmıştır.
Keywords : Ermenilerin Hristiyanlığı benimsemesi, Mesrop Maştots, Ermeni alfabesi, Movses Khorenatsi, Ermeni tarihi