Hukûkî Belge Hazırlama Uzmanlarından Birisi Olarak Müsevvid

Authors : Halis DEMİR

Pages : 539-562

Doi:10.37697/eskiyeni.1276191

View : 57 | Download : 54

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kanunlar, dini metinler, edebiyat kitapları ve benzeri eserler yazılı olarak kaydedilmek suretiyle günümüze kadar gelmiştir. Bu kayıt faaliyetini yetenekli, gönüllü veya görevli insanlar bize kadar sürdürmüştür. Bu sayede insanlığın mirasının bir kısmı bize kadar intikal etmiştir. Tarihte yazma faaliyetini karşılamak üzere mesai harcayan kişiler için vahiy kâtibi, yazıcı, kâtip veya bu anlamlara gelmek üzere ifade edilen kavramlar kullanılmıştır. Bu makalenin çıkış noktası, tarihin bir döneminde bu yazma ve resmî yazıları düzenleme görevini icra eden memurlar, yani müsevvidlerdir. Biz bunu hukuki belge hazırlama uzmanlarından birisi olarak nitelendirdik. Yaptığımız incelemede müsevvidlik kurumunun müstakil olarak ele alındığı bir çalışmaya rastlamadığımız için bu konuyu inceledik. Bu makalede, İslam Hukuk Tarihi’nden itibaren resmî evrak yazımıyla alakalı görülen çeşitli faaliyetlere temas edilmiştir. Sonra ise Osmanlı Hukuk tarihinde özelinde fetvâ yazımına emek veren, müsevvidin görevi, fetvahâne- deki fonksiyonu ile fetvâ yazımındaki rolüne dair tespitlere yer verilmiştir. Yine bu araştırma ile fetvâ yazma faaliyetinin ayrı bir meslek ve özen gerektiren bir ilgi alanı olduğu da ortaya konulmaya çalışılmıştır. Müsevvidlik görevini icra eden tanınmış şahıslar ile geçmişten günü- müze müsevvidliğe benzer vazife icra eden bazı hizmet kollarına da konunun sürekli güncelliğini koruduğunu göstermek üzere yer verilmiştir. Benzerlikleri olmasına rağmen müsevvidlik kâtiplikten farklı bir meslektir. Zira kâtiplik bahsinin ele alındığı bazı çalışmalarda müsevvidlik ayrıca ele alınmaktadır. Kısaca bu makalede resmî evrak hazırlama faaliyetlerinin İslam Hukuk tarihindeki kökenleri, Osmanlı Devleti’nde bu konu ile iştigal eden bazı memurlar, bu mesleğe yakın kimi günümüz faaliyetleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Hukuk, İslam Hukuku, Müsevvid, Ömer Nasuhi Bilmen