Manevi İçerikli Gelişim Destek Programının Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuk Sahibi Ebeveynlerin Umutsuzluk, Dini Başa Çıkma ve Psikolojik İyi Oluş Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi

Authors : Mehmet Emrullah Duran

Pages : 133-159

Doi:10.37697/eskiyeni.1408716

View : 123 | Download : 160

Publication Date : 2024-03-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın amacı Manevi İçerikli Gelişim Destek Programı’nın otizmli çocuğu olan ebeveynlerin umutsuzluk, dini başa çıkma ve psikolojik iyi oluş düzeylerine etkisinin nicel ve nitel yöntemler aracılığıyla incelenmesidir. Çalışma karma model araştırma desenlerinden olan açıklayıcı sıralı desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkeni Manevi İçerikli Gelişim Destek Programı iken bağımlı değişkenleri ise otizm spektrum bozukluğu olan çocuk sahibi ebeveynlerin umutsuzluk, dinî başa çıkma ve psikolojik iyi oluş düzeyleridir. Bağımlı değişkenlerden olan umutsuzluk düzeyi “Beck Umutsuzluk Ölçeği” dinî başa çıkma “Kısa Dinî Başa Çıkma Ölçeği” psikolojik iyi oluş “Psikolojik İyi Oluş Ölçeği” ile ölçülmüştür. Araştırmanın başlangıç aşamasında deney ve kontrol gruplarına ön test olarak umutsuzluk, dini başa çıkma ve psikolojik iyi oluş ölçekleri uygulanmıştır. Ölçeklerin uygulanmasından sonra deney grubunda bulunan otizm spektrum bozukluğu olan çocuk sahibi ebeveynlere haftada bir kez 100 dakikadan oluşan 10 oturumluk “Manevi İçerikli Gelişim Destek Programı” on hafta boyunca uygulanırken kontrol grubuna ise hiçbir işlem uygulanmamıştır. Program uygulandıktan sonra hem deney hem kontrol grubu katılımcılarına son test olarak umutsuzluk, dinî başa çıkma ve psikolojik iyi oluş ölçekleri uygulanmıştır. Ulaşılan verilerin analizinde SPSS 25 paket programı aracılığıyla parametrik olmayan Mann-Whitney U Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre Manevi İçerikli Gelişim Destek Programı’na katılan deney grubu otizmli çocuk sahibi ebeveynlerin umutsuzluk ve olumsuz dinî başa çıkma düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir azalış, olumlu dinî başa çıkma ve psikolojik iyi oluş düzeylerinde ise istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir artış gerçekleştiği tespit edilmiştir. Manevi İçerikli Gelişim Destek Programı uygulanmayan kontrol grubundaki ebeveynlerin umutsuzluk, olumlu dinî başa çıkma, olumsuz dinî başa çıkma ve psikolojik iyi oluş düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir değişme olmadığı bulgulanmıştır. Ayrıca kontrol grubuna göre deney grubundaki ebeveynlerin umutsuzluk ve olumsuz dinî başa çıkma düzeylerinde düşüş, olumlu dinî başa çıkma ve psikolojik iyi oluş düzeylerinde ise yükseliş olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Din Psikolojisi, Otizmli Çocukların Ebeveynleri, Maneviyat, Umutsuzluk, Dini Başa Çıkma, Psikolojik İyi Oluş