Yunus Emre Divanı’nda Yedi Kapı Sembolizmi
Authors : Suzan Orçan
Pages : 883-862
Doi:10.37697/eskiyeni.1463312
View : 216 | Download : 174
Publication Date : 2024-06-30
Article Type : Research Paper
Abstract :Bu çalışmanın konusu, tasavvufta seyr-ü sülûkun Yunus Emre’deki yansımasını yedi kapı sembolizmi üzerinden incelemek ve değerlendirmektir. Çalışmada geleneksel bir sembol olan kapı ve bu kapılarda beliren, Yunus Emre tarafından da birer rumuz olduğu bildirilen; aslan, evren, pir, ruhban, huri gibi mücadele unsurları çözümlenmektedir. Yunus Emre, meşreb ve mizaç açısından Yesevi ve Ekberi gelenek içerisinde yer almaktadır. Bu çalışmada yedi kapı sembolizmi de Ekberi geleneğin mensubu olan René Guénon’un görüşleri ekseninde açıklanmaktadır. Yedi kapı sembolizmi yücelik anlamında gök kapısından geçiş yaparak fiziki bedenden metafizik semalara yükselişi, derinlik sembolizmi olarak da gönül kapısından girişle başlayan manevi yükseliş (seyr-ü sülûk) yolculuğunun aşamalarını sunmaktadır. Yedi kapı, yaratılışla birlikte gök katlarından yeryüzüne inişte, tekrar dönüş için işaretlenmiş ve sayılandırılmış olan yedi merhaledir. Zaman ve boyut anlamında bir geçişi işaret eden yedi kapı sembolizmi, derinlik anlamında ise insan bedeninde açılması gereken yedi kilidi temsil etmektedir. Dolayısıyla kapı sembolü, gerçek anlamının ötesinde çok katmanlı bir temsiller bütününe dönüşmektedir. Bu bütün Yunus Emre Divanı’nda her temsil boyutuyla birlikte yer bulmaktadır. Birinci kapıdan geçişle birlikte beliren her kapıdaki mücadele unsuru sembolik anlam taşımakta, bir çeşit sınanma olarak ortaya çıkması ile birlikte talibin idrakinin açılmasında, olgunlaşmasında ve manevi bilgiyi edinmesinde önemli bir unsur olma özelliği göstermektedir. Genel anlamda bu çalışmada Yunus Emre’nin şiirlerinde açık kapıdan girerek fanilikten bakiliğe olan ilk adımını atan seçilmiş kişinin, gerekli mücadeleyi verebildiği takdirde kurtuluş kapısı olan yedinci kapıdan geçerek beşeriyetin sunduğu sınırlılıklardan kurtulabildiği sonucuna ulaşılmaktadır. Ayrıca kadim geleneklerde benzer veya aynı unsurların mevcudiyetine dikkat çekilerek sembolik düzeyde yansımasını bulan karşılaştırmalara yer verilmektedir.Keywords : Mysticism, Yunus Emre, Seven Gate, Symbolism, Spiritual Ascension, al‑Sayr al‑sulūk