Bir Polemik Aracı Olarak İnkârcı Söylem: Kur’ân’ın Toplu İndirilme Talebi

Authors : Soner Aksoy

Pages : 1639-1663

Doi:10.37697/eskiyeni.1462581

View : 117 | Download : 161

Publication Date : 2024-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Vahyin nüzul döneminde inkârcılar Hz. Peygamber’in şahsına ve ona indirilen vahye yönelik çeşitli itirazlarda bulunmuştur. Bunlardan biri, Kur’ân’ın peyderpey değil de toplu indirilmesiyle alakalıdır. Bu araştırma, Kur’ân’ın toplu indirilme talebiyle ilişkili âyetleri konu edinmektedir. Konuyu önemli kılan temel hususlardan biri, bu âyetlerin tefsir literatüründe önceki kutsal kitapların nüzul keyfiyetine dair yapılan tartışmaların odak noktasında bulunmasıdır. Araştırma, müfessirlerin ilgili âyetlere getirdiği yorumlar ekseninde bu itirazı inkârcı bir polemik aracı olarak değerlendirerek yapılan bu tartışmalara bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Böylece müfessirlerin yorumlarını analiz etmek suretiyle ilgili itirazı inkârcı bir polemik aracı olarak gören yorumun daha isabetli olduğu ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu çerçevede, araştırmada veri tespiti ve yorum analizi yöntemi kullanılarak öncelikle Kur’ân’ın toplu indirilmesi talebiyle ilgili âyetlerin nüzul dönemi ve bağlamı hakkında bilgi sunulmuştur. Sonrasında tefsir yorum geleneğinde toplu nüzul talebiyle ilgili âyetlere yönelik yorumlar, yorum farklılığının başladığı Bikâî (öl. 885/1480) öncesi ve sonrası olmak üzere iki ayrı başlık altında ele alınmıştır. Ardından, âlimlerin yorumları kritik edilerek, Kur’ân’ın toplu indirilme talebi inkârcı bir strateji ve tartışma aracı olarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın neticesinde daha ziyade orta/geç dönem mekkî sûrelerde inkârcıların Hz. Peygamber’i zora sokmak ve onu aciz bırakmak için bu tür taleplerde bulundukları görülmüştür. Bikâî’ye kadarki süreçte müfessirler, bu hususa işaret etmekle birlikte ilgili âyetlerden hareketle önceki ilahi kitapların toplu indirildiği yargısını çıkarmış, öte yandan Bikâî ile bu kabul tartışılmaya başlanmıştır. Bu kabulün büyük oranda Tevrat’ın nüzulüne hatta Hz. Mûsâ’nın Sînâ Dağı vahyine dayandırıldığı anlaşılmıştır. Oysa Tevrat’ın muhtevasını analiz eden Bikâî’nin de haklı olarak belirttiği üzere Mûsâ’ya verilen ilahi vahyin noktasal/toplu değil, Kur’ân gibi insanla ve yaşanılan olgularla kurulan bir diyalog içerisinde çizgisel/peyderpey gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır. Kur’ân’ın üslup ve muhtevası hesaba katıldığında ise inkârcıların bu türden itiraz ve talepleri iman etmek için kendilerine makul bir gerekçe bulma çabasından ziyade bir şekilde Hz. Peygamber’i zora sokarak inkârcı tutumlarının haklılığını pekiştirme gayesi taşıdığı neticesi ortaya çıkmıştır.
Keywords : Tefsir, Vahiy, Kutsal Kitap, Nüzul, İnkâr, Bikâî