ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ’NDE GELENEKSEL BİR YAPI: BİRA FABRİKASI HAMAMI

Authors : Leyla Alpagut

Pages : 29-52

View : 23 | Download : 7

Publication Date : 2010-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Erken Cumhuriyet Dönemiinsert ignore into journalissuearticles values(1923-1950); modernite projesinin önemli bir parçası olarak 5 Mayıs 1925 yılında Atatürk’ün talimatları ile kurulan “Gazi Orman Çiftliği”, tarımın, endüstrinin ve ticaretin yapıldığı, aynı zamanda içinde halka açık eğlenme, dinlenme ve piknik alanlarının bulunduğu, çalışanlarının rahatça barınabileceği, kendi içinde çağdaş bir dünya olarak tasarlanır ve gelişir. Çiftlik içinde, İsviçreli Mimar Ernst Arnold Egli insert ignore into journalissuearticles values(1893-1974); tarafından gerçekleştirilen Bira Fabrikası Hamamı insert ignore into journalissuearticles values(1937);, betonarmenin kullanıldığı modern yapım tekniği ile geleneksel işlevi birarada sunmayı amaçlayan bir sentez mimarisi olarak Erken Cumhuriyet Dönemi’nin ilginç yapılarındandır. Atatürk Orman Çiftliği’nde, dönemin Avrupa örneklerinde görülen “fabrika içinde duş yeri” uygulamalarının yerine geleneksel Türk Hamamı tipolojisi yeğlenmiş, Anadolu’nun geleneksel yerel kimliğine odaklanan binanın yapımında, modern mimarinin malzeme ve teknik olanaklarından yararlanılmış, mevcut mimarlık mirası değerlendirilerek tasarlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Günümüzde harap durumda olan Bira Fabrikası Hamamı’nın yapısal özellikleri, başta Zü- rih Teknik Okulu Arşivi ile Cumhurbaşkanlığı Köşkü Atatürk Arşivi olmak üzere konu ile ilgili arşivlerden elde edilen özgün görsel ve yazılı belgeler ışığında, Erken Cumhuriyet Dönemi’nin katmanlı/karmaşık kimliği içinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Makalede, Atatürk Orman Çiftliği’nde bir hamam yapılması kararı, bu yeğlemenin nedenleri, Egli’nin hamam kavramını ele alış biçimi, yapının dönemi ile kurduğu ilişki/ilişkisizlik, yapım tekniği, özellikleri ve niteliği gibi paradigmalar, modernlik/gelenek ekseninde tanıtılmaya ve tartışılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Atatürk Orman Çiftliği, Bira Fabrikası Hamamı, Ernst Arnold Egli, Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı