Günümüzde Tokat İlinde Çarık Yapımı

Authors : Melda ÖZDEMİR

Pages : 71-85

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2012-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :El sanatlarında hammadde olarak, lif, toprak, ağaç, cam, deri v.b. gibi malzemeler kullanılmaktadır. Bunlardan deri, yüzyıllardır el sanatları çerçevesinde değerlendirilen önemli bir hammadde olmuştur. Deri işleyen el sanatları; saraçlık, yemenicilik, ciltçilik, gölge oyunu tipleri, giyim eşyaları yapımı, günlük kullanım eşyaları, hayvan koşumu takımları, kürk ve post yapımı vb. çeşitli ürünlerden oluşmaktadır. El yapımı deri ürünler eskiden Anadolu’nun pek çok yöresinde ata sanatı olarak yürütülen ve babadan oğula geçen bir zanaat dalı iken günümüzde eskisi kadar yoğun olmamakla beraber bir kaç ilde halen sürdürülmektedir. Kültürel öğeleri nesilden nesile taşıyan, geleneklerimizi yansıtan Türk deri işleri el emeğine dayalı üretimi, farklı kullanım alanları ve ülke turizmi ve ekonomisine katkıda bulunma gibi özellikleri ile önemlidir. Derinin en önemli kullanım alanlarından birisi ayakkabılardır. Geçmişte Anadolu’nun hemen her bölgesinde üretilen ve ortak yapım özellikleri gösteren el yapımı ayakkabı üretimi artık pek çok yerde makineleşmeye yenik düşmüş, ancak bir kaç ilde az sayıda zanaatkâr sayesinde sürdürülür durumdadır. Bu illerimizden biri de Karadeniz bölgesinde yer alan Tokat ilidir. İl, Karadeniz Bölgesinde Orta Karadeniz bölümünün iç kısımlarında yer alır. Kuzeyinde Samsun, kuzeydoğusunda Ordu, güneyinde Sivas, güneybatısında Yozgat, batısında Amasya ili ile çevrilidir. Bugün günlük yaşamda işlevlerini yitirdikleri için ortadan kalkan ya da işlev değiştirerek kullanımda kalan el sanatları ve ürünlerinin henüz yok olmadan belgeleme çalışmaları ile gelecek nesillere aktarılması önem kazanmaktadır. Bu çalışmada Tokat ilinde günümüzde sınırlı da olsa sürdürülen çarık üretimini incelemek ve belgelemek amaçlanmıştır. Çarık yapımında kullanılan araç- gereç, üretim aşamaları ve ürün çeşitleri hakkında üreticisinden sağlanan bilgiler, fotoğraflarla desteklenerek açıklanmıştır.
Keywords : Tokat, el sanatı, deri el sanatları, çarık