Azerbaycan Türklerinin Atasözlerine Yansıyan Toprak Olgusu

Authors : Aslı BÜYÜKOKUTAN TÖRET

Pages : 267-277

Doi:10.22559/folklor.878

View : 13 | Download : 13

Publication Date : 2019-05-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Ait olduğu toprağın, temel değer ve yargılarını, düşünce sistemlerini, din ve ahlâk anlayışlarını belli bir kalıp içinde söyleyen atasözleri, diğer Türk topluluklarında olduğu gibi, Azerbaycan Türkleri için de önemli sözlü kültür ürünlerindendir. Belli bir kompozisyon içerisinde, akılda tutmayı kolaylaştıran edebȋ sanatlardan da faydalanarak ortaya konulan atasözleri, çeşitli konu ve temalarda olabilmektedir. Bu bağlamda toprak, Azerbaycan Türklerinin duruş, tavır ve zihniyetlerini dışa vuran özlü sözler olarak merak uyandırmaktadır. Makalede, Azerbaycan Türklerinin atasözlerine yansıyan toprak olgusu üzerinde, örneklerden hareketle durularak, bu olgunun ağırlıklı olarak hangi unsurlar üzerinde yoğunlaştığı sorgulanmıştır. Atasözü örnekleri, Cәlal Bәydili insert ignore into journalissuearticles values(Mәmmәdov); tarafından hazırlanan Atalar Sözü, Bәhlul Abdulla’nın 2001 yılında yayımlanan Azәrbaycan Şifahi Xalԛ Әdәbiyyatı ve Göksel Öztürk tarafından hazırlanan Azerbaycan Atasözleri ve Deyimleri adlı yüksek lisans tezinden alınmıştır. Çalışma ile Azerbaycan Türklerinin toprakla ilgili atasözlerinin; yaşanılan yer insert ignore into journalissuearticles values(vatan); anlamı etrafında yoğunlaştığı, vatanın güzel-liği, kutsallığı, vatana sahip çıkmak gerektiği, vatandan ayrı kalma acısı, toprağa emek vermek gerektiği gibi konuları öne çıkardığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra toprağın, canlı bir unsur olarak algılanması, bolluk, bereket, zenginlik kaynağı olması, toprağı işlemenin gerekliliği gibi konuların vurgulandığı görülmüştür. Tespit ve değerlendirmelerin, Azerbaycan Türklerinin geleneksel dünya görüşleriyle ilgili bilgilerimize toprak, vatan ve emek bağlamında katkıda bulunması beklenmektedir.
Keywords : Azerbaycan, atasözü, toprak, vatan