Yeni Uygurca ve Yeni Uygurca Sözlükler
Authors : Fikret YILDIRIM
Pages : 539-552
Doi:10.22559/folklor.983
View : 16 | Download : 9
Publication Date : 2019-08-01
Article Type : Research Paper
Abstract :Uygurlar, günümüzde yaklaşık 10 milyonluk nüfusları ile başlıca Çin’in kuzeybatısında yer alan Uygur Özerk Bölgesinde yaşamaktadırlar. Ayrıca yaklaşık 300 bin kişilik nüfus ile komşu Kazakistan, Kırgızistan ülkeleri ile Özbekistan ve Türkmenistan ülkelerinde yaşayan Uygur toplulukları vardır. 20. yüzyılın başlarına kadar “Kaşkarlık”, “Turpanlık” vb. yöresel adlar ile anılan Doğu Türkistan Uygurları özellikle 1955’te Uygur Muhtar Bölgesi’nin kurulmasıyla resmî olarak “Uygur” etnik adını kullanmaya başlamışlardır. Doğu Türkistan’da Yeni Uygurca dışında Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca ve Tuvaca olmak üzere toplam beş Türk dili daha konuşulmaktadır ve bu dilleri konuşan Türkler arasında Yeni Uygurca ortak iletişim dili yani “lingua franca”dır. Yeni Uygurcanın diyalektlerinin sınıflandırılması konusunda çeşitli görüşler vardır. Fakat, sınıflandırmaların genelinde görülen Yeni Uygurcanın temelde kuzey ve güney diyalektler olarak ikiye ayrıldığıdır. Uygurlar XX. yüzyılın ortalarına kadar Arap alfabesi kullanmışlardır. Doğu Türkistan’da 1950’den 1983’e kadar Kiril alfabesi ve Latin alfabesi insert ignore into journalissuearticles values(Yeni Uygurca Yėŋi Yėziḳ); kullanılmıştır. 1983’ten günümüze kadar yapılan imla sistemindeki geliştirmeler ile Arap alfabesi insert ignore into journalissuearticles values(Yeni Uygurca Kona Yėziḳ); kullanılmaktadır. Sözlükçülük, Uygurca çalışmalar içinde önemli bir yer tutmaktadır ve ilk Yeni UygurcaKeywords : Uygurlar, yeni Uygurca