Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme

Authors : Olgun YALÇIN

Pages : 463-482

Doi:10.22559/folklor.1245

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2020-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede seçmiş olduğumuz türkü örneklerinde ekolojik boyut tartışılmıştır. “Evin/evde olmanın bilimi” anlamına gelecek şekilde “oikos/ev” ve “logia/bilim” terimlerinden oluşan ekoloji kavramının insanın içerisinde yaşadığı doğal ve kültürel ortamın tümünü kapsayan anlam içeriğine evirilmesi çalışmamızın çerçevesini oluşturmuştur. Bu bağlamda insanın evde olmasını, yeryüzünde olması şeklinde ele alarak, sözlü şiir türü olarak türkülerin içerdiğini düşündüğümüz “dünyada/doğada olma”yla ilgili düşünce, inanç ve yaklaşımları ne derece içerip yansıttığını tespit etmeye çalışmak, makalenin temel amacını oluşturmaktadır. Bu kapsamda Türk halk kültürünün estetik ve iletişimsel bir yönünü oluşturan türkülerin ekolojik anlamda işlevsel boyutu halkbiliminin işlevsel kuramları çerçevesinde değerlendirilerek ekolojik kuramlardan “Derin Ekolojinin” görüşleri ışığında yorumlanmaktadır. Çalışma için veri olarak kullanılan örnek türküler, doğayla ilgili temalar içerdiğini düşündüğümüz türkülerden literatür taraması yöntemiyle elde edilmiştir. Yorumlamaya olanak sağlayan şema, müziği kültürel bağlamda değerlendirme anlamında etnomüzikolojik bakış açısından yararlanılarak kurulurken, Derin Ekoloji kuramı, eko-eleştirel değerlendirmenin kavramsal çerçevesini belirlemektedir.
Keywords : türkü, ekoloji, etnomüzikoloji, eko eleştiri, doğa, derin ekoloji