Kazak Halk Hekimliğinin Kaynağı

Authors : Karlygash ASHİRKHANOVA

Pages : 101-117

Doi:10.22559/folklor.1344

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2021-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlık tarihi kadar eski olan Halk Hekimliği, modern tıp biliminin her geçen gün hızla ilerleyip gelişmesine rağmen bazı hastalıkların teşhisi ve tedavisinde uyguladığı pratik yöntemleri ile günümüzde halen işlevselliğini korumaktadır. Zengin ve köklü geçmişe sahip Kazak Halk Hekimliği Kökeni Şamanizm, Totemizm gibi inanç sistemlerine dayanır. Farklı kaynaklardan beslenerek günümüze kadar gelen halk biliminde bakşı, emşi, evliya, tabib, aşık, balger, molla gibi farklı farklı isimlendirilen halk hekimlerinin kökeni incelenmiştir. Kazak halkının bakşılık geleneği ve halk hekimliğinin ilham kaynağı Dede Korkut ve ezgileri olduğu bilinmektedir. Günümüzde çoğu halk hekimi faaliyetlerini Dede Korkut’un izinden giderek sürdürmekteler. Bu çalışmada, Korkut Atayı kendisine pir ve üstad kabul eden bakşıların bazı bakşılık uygulamalarına yer verilmiştir. Sadece yaşamış oldukları yöre ya da bölgede değil, tüm Kazak coğrafyasında ün salmış olan bakşıların bakşılık Bakşılık geleneğinin tarihi ve gelişim süresi, bakşılığa geçiş kaynağı, bakşıların toplumdaki yeri, görevi ve onlarla ilgili ortaya atılan görüşler, bakşıların giydiği özel kıyafetleri ve ritüel sırasında oldukça önemli, kutsal sayılan aletleri tanıtılıp değerlendirilmiştir. Çalışmamızda Kazak halk hekimliğinin ilk uygulayıcıları olan bakşıların tedavi yöntemlerinin tespiti yapılıp, zaman aşamasına uğrayarak şekil değiştirdiği üzerinde durulmuştur. Kültürel kodların belirlenmesi ve uygun şekilde sonraki kuşaklara aktarımı pek çok farklı şekilde gerçekleşetirilebilir. Günümüze kadar gelen kaynakları incelediğimizde çoğu çalışmalar zaman-mekan-şahıs üçlüsü merkez alınarak yapılan çalışmalar olduğunu görmekteyiz. Kazak halk hekimliği yöntemlerinin ve bu işi icra edenlerin külürel geçiş sürecinde var olma mücadeleleri ve sonrasında geleneğin nasıl şekil değiştirdiğini anlamaya çalışmak betimlemek ve bilim dünyasına tanıtmak amaçlanmıştır.
Keywords : Kazak halk hekimliği, şaman, kam, bakşı, bakşılık geleneği