Orhan Hançerlioğlu’nun İnsansız Şehir’inde Köylüler ve Kentliler

Authors : Meral DEMİRYÜREK

Pages : 687-704

View : 21 | Download : 12

Publication Date : 2021-08-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Orhan Hançerlioğlu insert ignore into journalissuearticles values(1916-1991); Trakya bölgesinde, Adana’nın Karaisalı ilçesinde ve İstanbul’da çeşitli devlet memuriyetlerinde bulunmuş bir yazardır. Günümüzde çoğunlukla felsefe alanındaki kitaplarıyla tanınır. Hâlbuki yaşadığı dönemde çok okunan Varlık, Yeditepe gibi edebî dergilerin sayfalarında sık sık ismine rastlanır. Orhan Hançerlioğlu yazdığı sekiz roman ve otuza yakın hikâyesinde yaşadığı, gözlemlediği yerleri insan, doğa ve gelenek bağlamında özgün bir üslup ve teknikle anlatır. Türk edebiyatına önemli katkıları vardır. Özellikle, 1946- 1953 yılları arasında yayımlanan hikâyeleri, İstanbul insanının yanı sıra kentten uzakta görevli bir aydının bakış açısıyla köylüye dair ayrıntılara yer verişiyle ilgi uyandırır. Bunlar arasında, Türk köylüsünün pratik zekâsına ve kentliden farklı düşünme biçimine vurgu yapan tespitler çoktur. Yazara göre köylünün karakterini belirleyen doğa şartları ve gelenektir. Kentli ise belli bir toplumsal düzen dâhilinde hareket eder. Bir tezat olarak kendine has dünyası içinde bütün zorluk ve sıkıntılara boyun eğmeden mücadele eden köylünün karşısında onu tam olarak anlamayan kentli bir anlatıcı ve kurgusal kişi vardır. Hikâyelerde köy ortamındaki kentlinin varlığına dayalı zıtlık, kırsal yerleşim kültürü algısını güçlendirici ve şaşırtıcı bir etki yaratır. Bu makalenin amacı, vefatının 30. yılında Orhan Hançerlioğlu’nun Türk edebiyatındaki yerini yeniden gündeme getirerek İnsansız Şehir insert ignore into journalissuearticles values(1953); adıyla kitaplaşan hikâyelerinde anlattığı 1940’lı yıllardaki Türk insanının kentte ve köyde hayat mücadelesini sürdürürken çevreye bağlı olarak geliştirdiği karakteristik davranış biçimlerini kurgusal yapının imkânları aracılığıyla dikkatlere sunmaktır.
Keywords : Cumhuriyet dönemi, Türk hikayesi, köy edebiyatı, kent yaşamı, Trakya, Anadolu