Cinsiyete Dayalı İşbölümü Bağlamında ‘Bayan Orkestra’ Pratiği: DJ Cannur Örneği

Authors : Ata SAĞIROĞLU

Pages : 249-266

Doi:10.22559/folklor.1759

View : 41 | Download : 13

Publication Date : 2021-10-11

Article Type : Research Paper

Abstract :Cinsiyete dayalı işbölümü, toplumu her yerinden saran eril tahakkümün bir görüngüsü, izdüşümüdür. Mesleklerin cinsiyetlendirilmesi, aslen toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Bu çalışma, kendisini DJ Cannur olarak ta nıtan bir kadın müziyen örneğinde “bayan orkestra” pratiğine odaklanacaktır. Müzisyenlik birçok kültürde erkek mesleği olarak görülmektedir. Bu noktada “bayan orkestra”lar toplumsal ön kabulleri, bu kabullerin en keskin olduğu yerden, muhafazakâr toplulukların içinden alaşağı eder. Ancak bu alaşağı etme eril tahakkümün hem bir sonucu hem de yeniden üretilmesini içerir. Bayan orkestralar vardır çünkü muhafazakâr topluluklarda kadınların erkekler ile eğlenmesi ve bu bağlamda erkek orkestraların olduğu eğlencelerde eğlenmesi hoş karşılanmaz.Ancak bu durum aynı topluluklar tarafından hoş karşılanmayan başka bir durum ile çözüme kavuşur: kamusal alanda müzisyenlik yapan kadınlar. Böylelikle özellikle muhafazakâr topluluklardaki kına geceleri gibi kadın kadına eğlencelerdeki müzisyen ihtiyacına cevaben, kendilerini “Bayan Orkestra” olarak adlandıran DJ ve müzisyenler ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, İzmir’in Kemalpaşa ilçesinde çoğunlukla muhafazakâr topluluklara “bayan orkestra hizmeti” veren DJ Cannur ise örnek olayımızı oluşturur. Çalışma “bayan orkestra” pratiğini cinsiyete dayalı işbölümü bağlamında ele almayı amaç lamaktadır. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle cinsiyete dayalı işbölümü ve müzikteki izdüşümü incelenmiştir. Daha sonra cinsiyetlendirilmiş bir eğlenme pratiği olarak kına gecesi ve bu ritüelin “bayan orkestra”ların orta çıkışındaki rolü üzerinde durulmuştur. Son olarak yapılan görüşmeler ışığında bir analiz denemesi yaplmıştır.
Keywords : Bayan orkestra, toplumsal cinsiyet, kına gecesi, eril tahakküm, cinsiyete dayalı işbölümü