Tengricilikte Bizden Yeyler: Şulum, Çer ve Çor

Authors : Aynur GAZANFARGİZİ

Pages : 67-74

Doi:10.22559/folklor.2060

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2022-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İyeler her zaman araştırmacıların dikkat merkezindeki bir konudur. Gizemi ise hala tam olarak çözülememesindedir. Yapılan yüzlerce araştırmalara rağmen Tanrı, iyeleri, bizden yeyleri hala araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Doğru sonucu alamamayı bu kadar geciktiren sebep, bizce, çoğunlukla iyeleri sadece Sibirya Türklerinin halkbiliminde aramak olmuştur. İslam’ı kabul etmiş Türklerin zamanla iye yerine melek’i koydukları bir gerçektir. Araştırmacılar da çoğu zaman bu yüzden iyenin izini hala eski inancında kalmış Sibirya Türklerinde aramak istemişler. Yapılan araştırmada iyelerin genel olarak Türklerin hepisinin mitolojik metinlerinde mevcut olduklarını söylemek mümkündür. Bu bazen bir deyimde, bazen masalda, bazen de inamlarda kalsa da, hafızalardan tam anlamıyla silinip gitmemişdir. Bazen İslami isim ve ya motif eklendiği için de araştırmacıların dikkatini çekmeyen iyelerin varlığını görmek mümkündür. Hatta çoğu zaman onlara iye denilmiş iye açısından araştırılmış ve maalesef yanlış sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışmanın amacı Şulum, Çer, Çor iyelerini araştırmak, iyelerin ve bizden yeylerin Tanrıcılıktaki yerini belirlemektir. Bunun yanı sıra, her üç bizden yeyin isminin anlamını araştırmak ve sözlerin anlamını belirlemektir. Bu makalede alan araştırması, tarama yöntemi ve karşılaştırmalı metot kullanılarak iyeler hakkında yeniden genel bilgi verilmiş, iyeler ve bizden yeylerin arasındaki kavram kargaşası araştırılmışdır. Şulum, Çer ve Çor iyelerinin özellikleri öğrenilmiştir.
Keywords : tengricilik, bizden yeyler, iye, çer, çor, şulum