Uncomfortable Seats: “Enactive Spectatorship” Explored through Sarah Kane’s Blasted

Authors : Tuğba AĞKAŞ ÖZCAN

Pages : 299-312

Doi:10.22559/folklor.2263

View : 17 | Download : 16

Publication Date : 2023-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İdrak, yalnızca insan beyninin kısıtlı sınırları içerisinde gerçekleşmez çünkü o, fiziksel bedenin de aktif dahiliyetini gerektirir. Aynı şekilde, tiyatroda, seyirci sahnedeki oyunu sadece zihniyle değil, bedeniyle de izler ve algılar çünkü performans, seyircinin belli bedensel duygularını ve bedensel anılarını uyandırır ve seyirciyi belli bir bakış açısından oyunu etkin bir şekilde izlemeye davet eder. Tiyatro oyunları,izlenilmesi ve seyircinin oyunu bedeniyle etkin bir biçimde canlandırması amacıyla sahneye konulur ki bu “bedeni etkin izleyicilik” teriminin özünü oluşturmaktadır. Buçalışmada ben, Sarah Kane’nin tartışmalı Havaya Uçuruldu insert ignore into journalissuearticles values(Blasted); insert ignore into journalissuearticles values(1995); oyununu “bedeni etkin izleyicilik” yaklaşımına dayanarak inceledim ve oyunun izleyiciye nasıl tesir ettiğini, seyircinin sahnedeki oyuna yönelik sadece entellektüel değil, onu canladırır şekilde etkin bir izleyicilik ve bedensel bir idrak geliştirdiğini ortayaçıkardım. Havaya Uçuruldu insert ignore into journalissuearticles values(Blasted); sahnelenmesinde, seyircilerin Britanya’dakiveya herhangi bir ülkedeki bedenleri alınıp Bosna Savaşı meydanına taşınmakta ve burada seyirciler savaş şiddetini deneyimleyip ülkelerindeki ve koltuklarındakigüven hissini kaybetmektedirler. Sahnede temsil edilen şiddet, şiddetle ilgili belli bedensel duygu ve anıları uyandırmaktadır ki bu, oyunun yol açtığı tartışma ve rahatsızlıkları açıklamaktadır. Saçmalık derecesine varan ve şoke eden sahnelerin yanı sıra ziyadesiyle duyulara hitap eden efektler seyirciye hayli tesir etmektedir. Ayrıca,sahnedeki performansın seyirciye benimsettiği ve edindirdiği tutum ve konumların değişkenliği, seyircinin oyunu koltuklarında rahat bir şekilde ve güvenli bir uzaklıktaizlemesine izin vermemektedir. Havaya Uçuruldu insert ignore into journalissuearticles values(Blasted);, şiddet içerikli ve şoke edici sahneleriyle seyirciyi tam anlamıyla sarsan bir oyundur. Ancak sahnedeki şiddetten daha çok önem taşıyan husus, oyunun seyirciye ne yaptığıdır: performansın etkisi altında seyircinin oyunu etkin biçimde canlandırmasıdır, sadece kafasıyla değil bedeninin dahiliyetiyle idrak etmesidir ve hatta bu idrak henüz zihne ulaşmadan oyunun bedende tesirli bir etki oluşturmasıdır.
Keywords : bedeni etkin izleyicilik, bedensel idrak, tesirli, Sarah Kane, Havaya Uçuruldu Blasted,