Kırgız Anlatılarında Kadının Evriliş Süreci

Authors : Mayramgül Diykanbay, Reyhan Karkinli

Pages : 1027-1046

Doi:10.22559/folklor.2462

View : 231 | Download : 219

Publication Date : 2023-11-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumun en önemli ve dönüştürücü unsurlarından biri olan kadın, çağdaş Kırgız edebiyatında Sovyet toplumunun oluşturulma sürecinin temel ögesi olarak kabul edilmiştir. Çalışma, Kırgız kadınının Sovyet dönemindeki bu toplumsal dönüşümle birlikte başlayan evrilişini edebî eserler üzerinden ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, Sovyetler Birliği döneminde (1924-1989) yazılmış, kadını ön plana çıkaran Sıdık Karaçev’in "Erik Tañında”, Kasım Tınıstanov’un "Maryam menen Köl Boyunda”, Tügölbay Sıdıkbekov’un "Batıyna”, Kasımalı Cantöşev’in "Menin Tagdırım”, Nasirdin Baytemirov’un "Caş Cüröktör”, "Santa”, Cunay Mavlyanov’un "Turmuş”, Zuura Sooronbayeva’nın "Çooçun Kişi”, Sagındık Ömürbayev’in "Zarılbübü” ve Aytkulu Ubukeyev’in "Kız Cigit” olmak üzere on eser incelenmiştir. İçerik analizi yönteminin kullanıldığı çalışmada, devrim öncesi ve sonrası kadının toplumsal ve sosyo-ekonomik konumunun değişimi odağında Kırgız kadınının evriliş süreci ayrıntılı bir şekilde ortaya konulmuştur. Sovyet Dönemi Kırgızistan’da kadının sosyal statüsünün değişiminin kronolojik olarak edebî eserler aracılığıyla sunulması anlamında, çalışmanın edebiyat sosyolojisi alanına da katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Yapılan değerlendirmede zamanla değişen siyasi ve sosyal yapının insanı yeniden üreterek sınırlarını belirlediği, bu durumun da Kırgızistan’ın toplumsal hafızasında bir kadın tipi ve buna bağlı davranış örüntüsü geliştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : çağdaş Kırgız edebiyatı, kadın, Sovyet ideolojisi