Şekil Değiştirme Motifi Bakımından Bir Türk Masalı ile İran Masalının Karşılaştırılması: Sır Saklamayan Padişah Kızı-Mehrinnegar ile Sultan Mar

Authors : Nejla Orta, Mahin Rahavi

Pages : 101-124

Doi:10.22559/folklor.2582

View : 1470 | Download : 2307

Publication Date : 2024-02-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk masallarındaki konu ve motif benzerliği İran masallarında da görülmektedir. Bu çalışma kapsamında Türk masallarından Sır Saklamayan Padişah Kızı ve İran masallarından Mehrinnegar ile Sultan Mar metne dayalı analiz yöntemiyle karşılaştırılarak değerlendirilmektedir. Sır Saklamayan Padişah Kızı ve Mehrinnegar ile Sultan Mar masalları şekil değiştirme (yılan donuna girme) motifinin incelenmesi başta olmak üzere Türk ve İran masalları karşılaştırılarak bu masalların motif, dil, üslup ve kültür açısından metin incelemeleri yapılmaktadır. Olay örgüsünün, kahramanların, motiflerin, temaların, olağanüstülüklerin birbirine çokça benzediği görülmektedir. Masalların motif indeksi içinde yer alan biçim değiştirme motifi yılan hayvanı üzerinden bu çalışmadaki her iki masalda yer almaktadır. Horasan bölgesinde anlatılan İran masalını annesinden dinlediğini ifade eden kaynak kişiden derlenen Mehrinnegar ile Sultan Mar masalının bazı varyantlarına/versiyonlarına birkaç kaynakta ulaşılmıştır. Bu çalışma masalın bir başka versiyonunu ortaya koymasının yanında kuş ya da geyik donuna girmek kadar sık rastlanmayan yılan donuna girme motifinin göksel bir arketipin yansıması olarak Türk ve İran kültürü içinde verilip değerlendirilmesi açısından önemlidir.
Keywords : karşılaştırmalı kültür ve edebiyat, şekil don değiştirme, Türk masalları, İran masalları, yılan