Türk Halk Felsefesinde Kültürel Ergonomik Süreç Bağlamında Etik Kodların Olumsuz Dönüşümü

Authors : Sacide Çobanoğlu

Pages : 263-286

Doi:10.22559/folklor.2679

View : 209 | Download : 187

Publication Date : 2024-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde siber alan ile gerçek dünyanın entegre olduğu, gelecekteki toplumun ideal formu olarak tanımlanan Toplum 5.0; Süper Akıllı Toplum biçimi yaşanmaktadır. Yapay zekâ, robotlar, insansız teknolojilerle yüksek hizmet kalitesine ulaşılan, bilgi toplumundan süper akıllı topluma geçişin ön aşaması, Toplum 5.0’ın insanlığa olumlu katkılarının yanı sıra etik anlayışı olumsuz yönde etkilediği görülmektedir. Dünya genelinde yaşanan bu etik sorunu, çözüm bekler vaziyette insanlığın karşısında durmaktadır. Bu bağlamda “Bireylerin etik anlayışları, yaşam şartlarıyla olumsuz yönde değişim gösterebilir mi? Yaşam şartları, bireylere haksız kazancı, yolsuzluğu olumlu gösterecek hatta bu olumsuz etik eylemlere özendirecek bir değişim yaşatabilir mi? Olumsuz etik eylemlerin halk felsefesindeki algısı değişebilir mi?” şeklindeki sorulara metaetiksel tartışmalar yapmadan cevap vermek olası değildir. Reşat Nuri Güntekin, Balıkesir Muhasebecisinde bu metaetiksel tartışmayı başlatmış ve ekonomik koşulların bireylerin etik anlayışını olumsuz yönde değiştirebileceğine dikkat çekmeye çalışmıştır. Çalışmada kültürel ergonomik sürecini tamamlayarak etik kod haline gelen değerlerin, değişen yaşam şartlarıyla girdikleri yeni kültürel ergonomik süreç ve olumsuz etik kodlara dönüşümleri, Reşat Nuri Güntekin’in Balıkesir Muhasebecisi adlı eserindeki beş karakterle tanımlanan etik değerler bağlamında ele aldım. Etik değerleri Halkbilimsel Metaetik Kuram ve kuramın çözümleme yöntemi Halkbilimsel Temellendirme Metaetiksel Çözümleme Yöntemiyle çözümledim. Dejenerasyona uğrayan etik algısının, kültürel ergonomik süreç içinde geçirdiği aşamaları ortaya koydum.
Keywords : halk felsefesi, metaetik, etik değer, kültütel etik kod, kültürel ergonomi