Bahtiyâr-nâme Mesnevilerindeki Masal Unsurları Üzerine Bir İnceleme

Authors : Erdem Sarıkaya

Pages : 353-376

Doi:10.22559/folklor.2633

View : 89 | Download : 125

Publication Date : 2024-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bahtiyâr-nâmeler, edebiyatımızdaki mesnevi konularındandır. Bu eserler, çerçeve hikâye tekniğine benzer şekilde bir ana hikâye içerisinde anlatılan dokuz hikâyeden oluşur. Macera unsurunun eşlik ettiği alt hikâyelerde, okuyucuya doğru davranış kalıplarıyla ilgili öğütler de verilir. Bununla beraber derin yapıda, ileride hükümdar olacak çocuğun nasıl eğitilmesi gerektiği de işlenir. Şairler, örnek hikâyelerden yararlanarak iyi bir yöneticide olması gereken nitelikleri sıklıkla vurgularlar. Dilimize ilk kez 14. yüzyılın ikinci yarısında aktarılan Bahtiyâr-nâmeler, manzum veya mensur olarak kaleme alınırlar. Bu çalışmada, konuyu manzum Bahtiyârnâmelerle sınırlandırdım. 14. yüzyıl şairlerinden Pîr Mahmûd b. Pîr Alî ile 15. yüzyılda yaşadığını düşündüğüm Ömer’in mesnevi nazım şekliyle kaleme aldıkları eserlerinde kullandıkları masal unsurlarını karşılaştırdım. Çalışmanın giriş bölümünde, mesnevi nazım şekliyle ilgili kısa bir bilgi verdim. Daha sonra kaynak eserden hareketle Bahtiyâr-nâmelerin konusunu ana hatlarıyla özetledim. İnceleme bölümünde karşılaştırmaya esas olan her iki mesnevide de ortak kullanılan masal unsurlarını alfabetik olarak sıraladım. Bu unsurların kullanımını karşılaştırmalı olarak değerlendirdim. Bununla beraber bu çalışmayla nüshaları hâlâ el yazması hâlinde kütüphanelerde araştırmacıların ilgisini bekleyen Bahtiyâr-nâmelere dikkat çekmeyi de amaçladım.
Keywords : masal, Bahtiyâr nâme, menevi, Pîr Mahmûd b Pîr Alî