Tahar Ben Jelloun’un Gitmek Adlı Yapıtına Oluşumsal Yapısalcı Bir Yaklaşım

Authors : Esma Sönmez Öz

Pages : 509-528

Doi:10.22559/folklor.2675

View : 109 | Download : 99

Publication Date : 2024-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Çağdaş Fransız yazınının önemli yazarlarından biri olan Fas asıllı Tahar Ben Jelloun, doğup büyüdüğü ve yaşadığı topraklardan kopmayan ve yapıtlarında da Fas’ı ve bu coğrafyanın sorunlarını yansıtan bir yazardır. Yapıtlarında göç kavramı başta olmak üzere adalet, kimlik, ırkçılık, kültür, özgürlük, mültecilik, din ve etnik gibi çeşitli konuları ele aldığı için yazın dünyasında oldukça etkilidir. Ben Jelloun, 2006 yılında yayımladığı Gitmek (Partir) adlı yapıtında Fas’tan İspanya’ya göç etmek isteyen ya da göçe zorlanan anlatı kişilerinin yaşamlarını betimlemektedir. Gitmek adlı yapıt kırk bölümden oluşmakta ve her bir bölümde farklı anlatı kişilerinin göç ile ilgili düşünceleri, göç için ödedikleri bedelleri ve sonunda ulaşamadıkları arzuları anlatılmaktadır. Yapıtta, göç ile beraber cinsel ve bedensel saldırıya uğrayan kadın ve erkeklerin durumlarını da ele alan yazar, anlatı kişileri üzerinden Fas’ın toplumsal, kültürel, siyasal, dinsel ve ekonomik yapısını okura sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Gitmek adlı yapıtı, Lucien Goldmann’ın Oluşumsal Yapısalcılık adını verdiği toplumbilimsel yöntemle çözümlemektir. Goldmann, toplumsal, siyasal, ekonomik, dinsel ve kültürel değerlerin yazarın yapıtını oluştururken doğrudan etkili olduğunu ve yapıtı biçimlendirdiğini öne sürmektedir. Anlama (içkin) ve açıklama (aşkın) aşamalarından oluşan bu yöntemde yapıt ile yaratıcısı olan yazar ve yazarın ait olduğu toplumun dünya görüşü arasında bir ilişki kurmayı denemektedir. Gitmek, yapıtının iç bütünlüğünü sağlayan anlatı bakış açışı, uzam, zaman ve kişiler gibi yapısal özellikler, yazarın dünya görüşünü, ait olduğu Fas toplumunun kültürünü yansıtmaktadır. Buna göre toplumun huzursuzluğu bireylere yansımakta, sosyal, siyasi ve ekonomik nedenlerle bireyler zorlu ve tekinsiz göç yollarına düşmektedirler.
Keywords : göç, kültür, Oluşumsal Yapısalcılık, Tahar Ben Jelloun, Gitmek