Folklorun İşlevleri Üzerine Eleştirel Bir Çözümleme

Authors : Erdoğan Altınkaynak, Vedi Aşkaroğlu

Pages : 607-620

Doi:10.22559/folklor.2710

View : 87 | Download : 65

Publication Date : 2024-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Folklorun tanım ve kapsam alanı farklı ülke ve kültürlerde değişik şekilde kullanılmakta ve uygulanmaktadır. Ortaya konulan kuramlar da buna göre eleştiri alabilmektedir. Türkiye’de folklor araştırmalarında kullanılan yöntemler arasında Bascom’un işlevsel kuramı da yer almaktadır. Ancak bu kuramın Türkiye’deki folklor çalışmalarının kapsam alanıyla ilgili olarak eksiklikleri bulunmaktadır. Bascom’un folklorun işlevlerine ait kuramı dört temel unsura dayanmaktadır. Bunlar “a) Hoşça vakit geçirme, eğlenme ve eğlendirme, b) Değerlere, toplum kurallarına ve törelere destek verme, c) Eğitim veya kültürün gelecek kuşaklara aktarılması ve d) Kişisel ve toplumsal baskılardan kaçıp kurtulma” şeklinde belirlemiştir. Bu işlevlere İlhan Başgöz tarafından “Protesto” işlevi eklenmiştir. Sıralanan işlevler Türk Halk Edebiyatı ve Halk Bilimi’ni oluşturan ürünler içerisinde ekonomik, sosyolojik, psikolojik ve etnolojik açılardan yetersiz kalmaktadır. Bu çalışmada, folklorun işlevlerine ek olarak “ekonomik getiri ve kazanç elde etmek”, “sosyal dayanışmayı ve yardımlaşmayı sağlamak”, “biyolojik ve psikolojik rahatlamayı sağlamak”, “milli ve bireysel bilincin oluşmasına katkı sağlamak”, “vücut egzersizleri yapmada kullanılmak”, “yalnızlık korkusunu üzerinden atmak”, “bilim, sanat ve edebiyata ilham kaynaklığı etmek” ve “anlatım ve ifadeye zenginlik katmak” gibi işlevlerin de incelemeler ve değerlendirmelerde hesaba katılarak kuramın genişletilmesi gerektiği ortaya konmuştur.
Keywords : folklor araştırmaları, folklorun işlevleri, işlevsel kuram, yapısalcılık, psikanaliz