Toplumsal Bellek İnşası ve Sürdürülmesinde Âşık Veysel’in Rolü

Authors : İlker Kömürcü

Pages : 413-432

Doi:10.22559/folklor.4890

View : 126 | Download : 74

Publication Date : 2025-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal bellek, toplum yaşamının maddi ve manevi bileşenlerinden oluşan kolektif bilgi ve anlayışı içerir. Türk kültürünün ve toplumsal belleğinin önemli ifadelerinden ve taşıyıcılarından biri halk müziğidir. Geleneksel Türk kültürünün önemli değerlerinden olan Âşık Veysel’in yaşamı ve eserleri, toplumsal bellek kapsamında ve kültürel mirasın aktarımında çok yönlü rol oynamaktadır. Bu çalışmada, toplumsal belleğin korunmasında etkin olan faktörler, Âşık Veysel’in 1969 yılında Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’na (TRT) vermiş olduğu röportajı ve eserleri bağlamında ele alınmıştır. Toplumsal bellek ve kültür çalışmalarının önde gelen teorisyenlerinden Jan Assmann’ın kuramsal yaklaşımı temelinde Âşık Veysel ve eserlerine ilişkin işitsel ve görsel unsurlar incelenmiş; bunlar mimetik bellek, nesneler belleği, iletişimsel bellek ve kültürel bellek olmak üzere dört farklı boyutta göstergebilimsel açıdan değerlendirilmiştir. İnceleme sonucunda elde edilen veriler; Âşık Veysel’in şahsiyeti ve eserleriyle toplumun sahip olduğu inanç ve değerler sistemini, yaşama biçimlerini, insan ilişkilerini ve bireysellikleri kültürel belleğimize kaydederek süreklilik yarattığını göstermektedir.
Keywords : Âşık Veysel, halk müziği, toplumsal bellek, kültür