ERNEST SOSA VE ENTELEKTÜEL ERDEMLER

Authors : Kemal BATAK

Pages : 86-117

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2016-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Modern/Çağdaş epistemolojinin kurucusu olarak kabul edilen çağdaş analitik filozoflardan Ernest Sosa, söz konusu epistemolojisinin en temel iki kavramından bir olan entelektüel erdem kavramını, temelcilik ve bağdaşımcılık arasındaki ‘ezeli’ sorunu tartışırken söz konusu sorunlara bir çözüm olarak 1980 yılında çağdaş epistemoloji literatürüne kazandırmıştır. Bilgisinin yapısına dair yukarıdaki iki teori, birleşik bir gerekçelendirme teorisine sahip değilken, entelektüel erdem, nihai bir gerekçelendirme ve bilgi kaynağı olarak birleşik bir teori verir. Modern Kartezyen akılcılığın başarısızlığından sonra, Sosa’nın onun iki alternatifinden biri olarak gördüğü güvenilircilik, entelektüel erdem kavramını da belirler. Güvenilirci ve dışsalcı bir kavram olan entelektüel erdem, S’nin belli K koşullarında, belli A önermeler altında, çoğunlukla doğruyu elde ettiği ve yanlıştan kaçındığı doğruluğa vesile olan bir eğilim ya da yetenektir. Sosa’nın iki bilgi formundan ilki olan hayvani bilgi, bir yeti olarak entelektüel erdem yoluyla inanmakla gerçekleşir. O halde entelektüel erdem bir gerekçelendirme ve bilgi kaynağıdır. Onun yeti güvenilirliğine göre, iç gözlem, hafıza, dedüktif ve sezgisel akıl yanılmazken, dış algı, indüktif ve abdüktif aklın toplamı olan ‘genişleten akıl’ ise yanılabilir. O halde, ona göre, bir bilişsel yetiye ya da erdeme sahip olmak mükemmel yanılmazlığı gerektirmez; sadece iyi bir başarı oranını gerektirir.
Keywords : Ernest Sosa, entelektüel erdem, erdem epistemolojisi, yeti, yetilerin yanılabilirliği, güvenilircilik