NORMATİF YARGILARIN MANTIKSAL STATÜSÜ

Authors : Lokman ÇİLİNGİR

Pages : 24-38

View : 11 | Download : 13

Publication Date : 2018-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu yazıda normlar mantığının temel kavramlarının ve ilkelerinin sembolik açılımı Kutschera üzerinden ortaya konulmaya çalışılacak. Bu amaçla eklemler ve yüklemler mantığının sembolleri kullanılacak ve sembolik işaretler yalnızca kısaltmalar olarak verilecek. Deontik ve değersel diye iki gruba ayrılan normatif kavramların deontik olanları emredilen, yasaklanan ve izin verilenler kategorisi dâhilinde değerlendirilecek. Yasaklar ve izin verilenler, emirler üzerinden tanımlanabildiğinden, “emir” kavramı temel deontik kavram olarak ele alınacak. Bu sayede, eylem ve eylem tarzları üzerinden çözümlenecek emirlerin standart bir formu belirlenmeye çalışılacak. Bir eylemi yasaklayan ya da yasaklamayan önermeler, yani emir ve yükümlülükleri belirten ifadeler iddia cümleleridir. Bu bağlamda belli koşullar altında belli bir görevlendirmenin nasıl yapıldığı ortaya konularak, koşullu emir kavramının deontik mantıkta yeri ve önemi tartışılacak. Çalışmada üzerinde durulacak bir diğer ana tema ise değerler ve değersel kavramların sembolleştirilmesi olacak. Değersel kavramlar sınıflandırıcı, karşılaştırıcı ve ölçücü olmak üzere üç grupta incelenecek. Nihayet, doğalcı ve öznelci yaklaşımlara mesafeli durularak, normlar sisteminin değerler sistemi vasıtasıyla temellendirilme imkânı gösterilecek.
Keywords : Norm, değer, kutschera, normatif mantık, deontik ilkeler, sembolleştirme