NİCHOLAS D’AUTRECOURT’TA APAÇIKLIK VE NEDENSELLİK SORUNU

Authors : Hasan AYDIN

Pages : 100-126

View : 11 | Download : 13

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Nicholas d’Autrecourt, geç ortaçağ diye nitelenen 14. yüzyılda yaşamış bir düşünürdür. Yaşadığı dönem, ortaçağın skolastik düşüncesinin eleştiri süzgecinden geçirilmeye başlandığı, din ile felsefenin yollarının yavaş yavaş ayrıldığı bir dönemdir. Nicholas, yaşadığı döneminin ruhuna uyarak, skolastik otoritelerin bir eleştirisini yapmaya girişir. Eleştirilerini, bilgideki apaçıklığa dayandırır. Apaçıklığın ise, doğrudan duyusal deneyim ve çelişmezlik ilkesiyle elde edildiğini vurgular. O, bu iki kaynaktan elde edilmeyen her bilginin, felsefi bakımdan zorunlu değil, olası olduğunu iddia eder. O, söz konusu iddiasını, nedensellik ilkesine de uygular; onun ne a priori ne de a posteriori olarak kanıtlanabildiğini göstermeye çalışır. Bunu yaparken, Eski Yunan filozofları ve erken dönem Mu’tezili kelamcıların atomcu öğretilerinden ve Gazzâlî’nin nedensellik eleştirisinden yararlanır. Nedensellik ilkesinin zorunluluğuna yönelttiği eleştiriler, Gazzâlîci bakıştan etkilense de onu dönüştürür ve pek çok bakımdan David Hume’un nedensellik ve töz eleştirisini önceler. İşte bu makalede, Nicholas d’Autrecourt’un nedensellik eleştirisi, gerekçeleri, kaynakları ve etkileri bakımından ele alınmaktadır.
Keywords : Bicholas d`Autrecourt, apaçıklık, çelişmezlik, neden, nedensellik, töz