EUTHYPHRON İKİLEMİNİN İŞARET ETTİĞİ BAZI AHLÂKÎ AÇMAZLAR

Authors : Mustafa ÇAKMAK

Pages : 94-117

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2021-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale Antik dönemde Platon’un dile getirdiği, “Euthyphron Dilemması” olarak bilinen, ahlâkın kaynağının ne olduğu tartışmasını kendine başlangıç noktası yapmıştır: “Acaba Tanrı, bir eylemi ahlâkî açıdan doğru insert ignore into journalissuearticles values(veya iyi); olduğu için mi emretmiştir? Yoksa Tanrı emrettiği için mi o eylem ahlâkî açıdan doğru insert ignore into journalissuearticles values(veya iyi); bir eylem haline gelmiştir?” Bu dilemmanın birinci parçası Tanrının emirlerinin ahlâkın temellenmesi açısından gereksiz olabileceği ihtimalini gündeme getirirken; ikinci parçası ahlâkîliği ilahî emirlere bağlayarak birtakım teolojik ve felsefi itirazlara konu olmuştur. Bu makale ilahî emir teorisine dönük söz konusu itirazlardan üç tanesini tartışmaktadır: insert ignore into journalissuearticles values(1); Tanrının ahlâkî buyrukları keyfî olabilir mi? insert ignore into journalissuearticles values(2); Tanrı, ahlâkın epistemik temeli olarak değerlendirilebilir mi? insert ignore into journalissuearticles values(3); Tanrının ahlâkî otoritesi ile dünyada var olan ahlâkî çoğulculuk arasında bir çelişki var mıdır? Bu sorular bağlamındaki tartışmaların dayandığı zemin aslında ahlâkî iyi ile zorunluluğu nasıl anlaşılacağıyla ilgilidir. Bu makale söz konusu itirazların çözümünü ahlâkî iyi ile ahlâkî zorunluluk arasında yapılacak ayrımda görmektedir. Eğer ahlâkî iyi Tanrının mükemmel doğasında; ahlâkî ödev ise O’nun emirlerinde temellendirilirse ilahî emir teorilerine yönelik itirazlara daha kolay karşılıklar verilebilir.
Keywords : Euthyphron İkilemi, İlahi Emir, Doğal Yasa, Ahlaki İyi, Ahlaki Zorunluluk