TRENDELENBURG`UN KANT`I: İHMAL EDİLMİŞ ALTERNETİF

Authors : Kubilay HOŞGÖR

Pages : 139-156

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2022-07-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Eldeki çalışmada, Almanca yapılan felsefeye 1860’larda damga vuran bir tartışmadan söz açıyorum. Adolf Trendelenburg ile Kuno Fischer arasında hemen hemen yirmi yıl boyunca süren bu tartışma, felsefe tarihi açısından son derece önemlidir. Uyuşmazlık, Kant’ın Transendental Estetik’inin uzay ve zaman teorisi hakkındadır. Kant burada uzay ve zamanı, görünün a priori formları olarak belirler. Bu açıdan onlar subjektif unsurlardır. Trendelenburg Mantıksal Soruşturmalar adlı eserinde, bu görüşün sınırlılığından yakınır. O, bu konuda alternatif bir görüşe sahiptir. Kant’ın sadık yorumcusu Fischer ise bu görüşe karşı resmi Kantçı pozisyonu korumaya girişir. Bu minvalde eldeki çalışmayı iki bölümden oluşturuyorum: İlkinde Trendelenburg’un felsefe sistemini sınırlı bir çerçeve içinde tanıtıyorum. İkincisindeyse onun Kant’ın Transendental Estetik ortaya koyduğu görü teorisine ilişkin eleştirisini ve bu konuda Fischer ile girdiği tartışmayı anlatıyorum. Tartışmaya sonunda dâhil olan Hermann Cohen’in bakış tarzını gösterdikten sonra, son olarak Trendelenburg’un alternatifi hakkında kendi değerlendirmemi yapıyorum.
Keywords : İhmal edilmiş alternatif, Trendelenburgçu boşluk, üçüncü seçenek, uzay ve zaman, Kuno Fischer, Hermann Cohen