POPPER VE KUHN’DA BİLİMİN YAPISI, GELİŞİMİ VE YÖNTEMİ ÜZERİNE BİR TARTIŞMA

Authors : Neslihan DOĞAN

Pages : 436-459

View : 19 | Download : 13

Publication Date : 2022-07-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilim felsefesi, düşünsel bir perspektif altında bilimin olgularını, araştırma yöntemlerini ve gelişim sürecini yakından inceleme ve öğelerini araştırma çabasıdır. Bu çabanın önemli isimlerinden birisi olan Karl R. Popper ile özellikle de bilimin gelişimi ve evreleri üzerine yoğunlaşan Thomas S. Kuhn, bilim sahnesinin nasıl sergilenmesi gerektiği konusunda değerli açıklamalarda bulunmuşlardır. Bilimin rasyonel ölçütleri arayışında olan bu düşünürlerden Popper, bilimsel araştırmaların mantıksal boyutunu ve bilimsel argümanların çıkarımsal ilişkilerini ön plana almıştır. Buna karşın, bilim camiasının sahip olduğu ortak değerlerin önemini vurgulayan Kuhn ise özellikle bilimsel devrimler sırasında bu noktanın ne kadar kritik bir unsur olduğu hususunda düşüncelerini ifade etmiştir. Peki bilimin yapısı, gelişimi ve yöntemi söz konusu olduğunda Popper ve Kuhn, araştırmalarını hangi düşünce çizgisinde yürütmüşlerdir? Bu çalışmanın birinci amacı, Popper’ın yaklaşımının ağırlık noktasını oluşturan yanlışlanabilirlik kriteri ile çözümlediği ve bilimsel araştırmanın mantığı altında ilerlettiği düşüncelerinin; Kuhn’un ise paradigma kavramı ışığında geliştirdiği yaklaşımlarının bilimin yapısı, gelişimi ve yöntemi üzerine olan etkilerini incelemek, ilgili konuları açıklamaktır. Bununla birlikte Kuhn’un, Popper’a yönelik düşünceleri ve eleştirileri odağında altı çizilen çalışmanın ikinci amacı şudur; bilimin yapısı, gelişimi ve yöntemi söz konusu olduğunda Popper, bilimsel araştırmanın mantıksal boyutu odağında çalışmasını yürütmüş; Kuhn ise paradigma kavramı çerçevesinde bilim topluluğunun ortak ölçütleri, inançları ve teknikleri, genel bir ifade ile ortak değerleri ve kararları üzerine yönelmiştir. Yönelimlerinde bulunan bu farklılık hem 20. Yüzyılın bilim felsefesi problemlerine karşı yaklaşımlarını hem de bilimin yapısı, gelişimi ve yöntemi üzerine olan düşüncelerini derinden etkilemiştir. Dolayısıyla çalışmanın temel odağı, Popper ve Kuhn’un düşüncelerini bu ayrım temelinde anlamaya çalışmak; düşünce çizgilerinde bulunan ortaklıkları ve farklılıkları, bu kritik ayrım bağlamında yorumlamaktır.
Keywords : Modus Tollens, Yanlışlanabilirlik, Kuram, Paradigma, Anomali, Devrim