DİLTHEY’İN KANT FELSEFESİNİ ELEŞTİRİSİ

Authors : Sait Can Ataman, Arslan Topakkaya

Pages : 173-192

Doi:10.58634/felsefedunyasi.1290738

View : 145 | Download : 147

Publication Date : 2023-10-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Dilthey felsefesi, felsefeyi tin bilimleri ile birlikte alması ve bunun kurulumunu da tarih üzerinden yapması ile oldukça zengin bir felsefedir. Dilthey, 19. yy.da zirveye ulaşan geleneksel Alman felsefesini bir anlamda reddederek felsefeye yeni ve özgün bir yol çizmiştir. Bunun en önemli hareket noktalarından biri doğa bilimlerinin yükselişinin henüz emekleme çağında olduğu ifade edilebilecek tin bilimleri karşısındaki baskıcı ve indirgemeci pozisyonu olduğu söylenebilir. Öyle ki bu durum insan hayatının göz ardı edilmesi gibi büyük bir yanlış içindedir. Bu yüzden Dilthey için felsefe ilk olarak kendisine doğrudan verilmiş bir bütün olarak insan yaşamından başlamalıdır. Tin bilimlerini sistematik bir şekilde yapılandırmak onun yöntem, amaç ve sınırlarını çizmek Dilthey’in felsefi programıdır. Bu doğrultuda Dilthey hayat, anlam ve yaşantı gibi kavramları merkeze alır. Dilthey, Kant’ın eleştirel felsefesini kendisine birçok anlamda adres gösterir. Ne var ki Kant’ın deneyim tasarımı bu kavramları es geçmiştir. Bu doğrultuda Kant’tan birçok konuda olumlu ve olumsuz eleştirel yaklaşım çerçevesinde faydalanmıştır. Dilthey’in hayat felsefesini Kant’a yöneltmiş olduğu olumsuz eleştiriler üzerinden ele almak ve bu sayede onun felsefesinin genel hatlarını çizmek bu makalenin odak noktasını oluşturur.
Keywords : Tin bilimleri, Hayat, Deneyim, Yaşantı, Anlam, İçsel deneyim