“İKİ ABDULLAH’IN OYNADIĞI KÖŞE KAPMACADA VEYAHUT ALİCENGİZ OYUNUNDA” EDGAR ALLAN POE İZLERİ

Authors : Derya KILIÇKAYA

Pages : 1-22

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2022-07-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İlk defa 6 Eylül-23 Eylül 1941’de Tasvir-i Efkâr’ın 4807-4824 numaralı nüshaları arasında yayımlanan “Abdullah Efendi’nin Rüyaları”, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın aynı adı taşıyan ve ilk baskısı 1943 senesinde yapılan hikâye kitabının içinde yer alır. Abdullah Efendi, bu hikâyede pek çok şeyle imtihan edilir. Metinde, korku edebiyatı \ gotik edebiyat dendiğinde akla gelen ilk isimlerden olan ve Tanpınar’ı bir hayli etkilemiş Edgar Allan Poe’nun ve hikâyelerinin izlerini görmek mümkündür. Bu edebiyat, en çok karanlık ve ölüm ile ilgilidir. Poe’nun ölümcül ve karanlık eserleri Tanpınar’a da tesir etmiştir. Tanpınar’ın hikâyesi de tıpkı Poe’nunkiler gibi yeterince karanlık ve gizemlidir. Korkutucu bir metin olan “Abdullah Efendi’nin Rüyaları”nda, Poe’nun metinlerinde de görülebilen pek çok gotik motifle karşılaşmak mümkündür. Hikâye boyunca “dehşet”e düşen Abdullah Efendi, kasvetli mekânlarda olağanüstü şeyler yaşar. İçinde bulunduğu durum ve verdiği tepkilerle Edgar Allan Poe’nun rahatsız edici ve rahatsız edilen kişilerini anımsatır. Kesik başlar, fanteziler, ifritler, mahluklar \ yaratıklar, sıkıntı verici gotik yerler, esrarlı \ ürpertici odalar, silik\ belirsiz\ gizemli kadınlar, dirilmeler, halüsinasyonlar, hayaller, gölgeler, hayaletler, kötü ruhlar, korkunç çocuklar, lanetler, tenha sokaklar, cesetler, ıssız evler, parçalanmış vücutlar, metafizik gizler, uğursuz nesneler, şeytanın büründüğü hayvanlar… Tüm bunlar, Poe’nun hikâyelerinde de rahatlıkla görülebilen gotik motif ve unsurlardır. Hikâyedeki en önemli korkutucu öge ise ölümdür. Ölüm merkezli korkulu hayallerin ve halüsinasyonların bir hikâyesi olan “Abdullah Efendi’nin Rüyaları”, iki Abdullah’tan hangisinin sahih hangisinin hayal ürünü olduğunun tam olarak anlaşılamadığı bir metindir. Bu makalenin amacı ise Poe’nun hikâyelerinden hareketle, Tanpınar’ın metnindeki gotik motifleri, korku unsurlarını; yani Edgar Allan Poe’nun izlerini araştırıp bulmaktır. Bu araştırma yapılırken Poe’nun hikâyeleri ile Tanpınar’ın metnini karşılaştırma yoluna gidilecektir.
Keywords : Abdullah Efendi`nin Rüyaları, Ahmet Hamdi Tanpınar, Edgar Allan Poe