Ahlaki Duygular Kuramı Üzerine Bir Değerlendirme: Ahlakın Zenginlikle Bitmeyen İmtihanı

Authors : O İnan ŞENSES

Pages : 1977-1989

Doi:10.25295/fsecon.1262967

View : 49 | Download : 50

Publication Date : 2023-09-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Smith’in özgün metni olan Ahlaki Duygular Kuramı’nın, bir toplum kuramı, ahlaki bir yaşam tasarısı biçiminde okunabileceğine dönük bir çabanın ürünüdür. Smith’in bireyi her ne kadar kişisel çıkar motivasyonuna bağımlı görülse de durumunu iyileştirmeye, maddi zenginliğe yönelik etkinlikte bulunuyor olsa da aslında en başta ahlaki kaygılarla örülü, ötekini gözeten bir bireydir. Ötekini, başkasını sempati ve yansız gözlemci dolayımlarıyla tanıyan, bilen bu birey, saf bir zenginlik peşinde koşmazdan önce ya da bunun yanı sıra bir toplumsallık, uyumlu bir birliktelik adına yaşamını erdemli kılmaya çalışan sorumlu bir birey olarak Smith anlatısında karşımızda belirmektedir. Bu çalışmada genel kabul gören Smithçi “kişisel çıkar” peşinde koşan karikatürize edilmiş bireyin aksine görece göz ardı edilmiş olan Smithçi “ötekini” önemseyen bireyin varlığının altı çizilecektir. Smith’in bireyinin çok yönlülüğünün kanıtı, incelenen özgün metinde sergilenecek olup nihayetinde maddi çıkar motivasyonunun ötesinde başkasını tanıma, öteki tarafından bilinme kaygılarının da Smith anlatısının olmazsa olmazı olduğu gösterilecektir.
Keywords : birey, toplum, iyi yaşam, zenginlik, sempati, yansız gözlemci