Eski Türk Edebiyatı`nda Felsefi Açıdan İnsan Tipleri

Authors : Saadet KARAKÖSE

Pages : 121-138

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2014-02-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyat ve felsefe insanı, birçok yönden ele alan, açıklamaya çalışan alanlardır. Her sanatın bir amacı olduğu gibi bir de felsefesi, yani vermek istediği bir mesajı vardır. İnsan yaşadığı sürece kendine, tabiata ve topluma karşı mücadele içindedir. İnsanın kendi gözüyle veya bir başkasının gözüyle izdüşümü, doğal olarak edebiyata yansır. Edebiyattaki tipler de toplum içinden seçilmiş, âşinâ tiplerdir. Eski Türk Edebiyatı`nda insan tipleri genel olarak üç kategoride göze çarpar. 1. Basit veya ilkel insan tipi, edebiyatımızda `ben` merkezli insandır. Menfi tipler olan zahit ve rakip tipleri buna örnektir. 2. Gelişmiş veya ideal insan tipi, edebiyatımızda `sen` merkezli insanı temsil eder. İlkel insana nazaran gelişmiş bir tiptir ve kendisini geliştiren sevgidir. Sevgili karşısında aşık tipi buna örnektir. 3. Olgun insert ignore into journalissuearticles values(kamil); veya entellektüel insan tipi, edebiyatımızda `o` merkezli insandır. Hepsinin başlangıç noktası `ben` merkezli basit insandır. Kendini geliştiren basit insan, benliğini bir yana bırakıp aşk sayesinde `sen`lik geliştirir. Aşkı rehber edinen olgun insan, hep kendine uzak bir hedef seçer. Bu insan tiplerinin her birinin felsefi olarak değeri, vakıf oldukları, idrak edebildikleri mesafe ve yöneldikleri amaç kadardır.
Keywords : İnsan, Bilgi, Sevgi, Olgunluk