The Development of the Silk Industry in the Ottoman Bursa: An Analysis of Periodization

Authors : Özgür TEOMAN, Cumali BOZPİNAR

Pages : 157-176

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı iktisat tarihi yazınında tek bir sektörün tarihsel gelişiminin dönemsel analizine yönelik sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada, Osmanlı Bursa ipek sektörünün ekonomik gelişme özelliklerini ortaya koymak için sektöre dönük dönemsel analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışmada üretim ilişkileri ve koşulları bakımından dönüşümün gerçekleştiği dört dönüm noktası tespit edilmiş ve dönemsel analiz bu dört dönem üzerine odaklanmıştır. Bursa şehri, Osmanlı hâkimiyetine girdikten sonra bir ipek üretim ve ticaret merkezi haline gelmiştir. XVI. yüzyılın ikinci yarısı ile XIX. yüzyılın ilk çeyreği arasında Avrupa ülkelerinin ipekli kumaşlara yönelik talep düzeyinde meydana gelen dalgalanmalar, ipekli sektörünün ticari bakımdan önemini korumakla birlikte istikrasız bir sürece girmesine neden olmuştur. İmparatorluğun 1830 sonrasında merkez-çevre ilişkisine dâhil olmasıyla sektördeki mevcut üretim ilişkilerinde bir dönüşüm sürecinin koşulları oluşmuştur. Meydana gelen dönüşümün yönü, teknolojik gelişmenin bir sonucu olarak ipekli dokumada sanayisizleşme, ham ipek üretiminde ise artan uzmanlaşma olarak gözlenmiş ve ham ipek üretimi ile sınırlı olmak kaydıyla sektörde kapitalist aşamaya geçilmiştir. İpek sektöründeki son kırılma noktası ise ham ipek vergisi gelirlerinin Düyun-u Umumiye İdaresi’ne devredilmesi olmuştur.
Keywords : Osmanlı, Bursa, İpek, Dönemsel Analiz, Ticaret