DEYİMSEL SÖZCÜK BİRLİKTELİKLERİNİN SINIFLANDIRILMASI VE BİR EŞDİZİMLİLİK KATEGORİSİ: DEYİMSEL EŞDİZİMLİLİK*

Authors : Mustafa AĞCA

Pages : 161-177

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Eski Türkçe metinlerde sıfatların eşdizimliliğinden hareketle deyimsel sözcük birliktelikleri kuramsal yaklaşımla sınıflandırılmıştır. Çalışmada, anlambilimsel yaklaşımla deyimsel birlikteliklerin belirlenmesinde ve birbirinden ayırt edilmesinde anlamsal şeffaflık insert ignore into journalissuearticles values(semantic transparency);, anlam özelleşmesi insert ignore into journalissuearticles values(meaning specialization); ve genelleşme/ kalıplaşma insert ignore into journalissuearticles values(generalization/ formulaicity); ölçütleri kullanılmıştır. Eşdizimliliğin de dâhil olduğu deyimsel birlikteliklerin anlambilimsel sınıflandırılmasında, deyim ve sınırlı eşdizimlilik arasında deyimsel eşdizimlilik olarak adlandırılan bir geçiş kategorisi tasarlanmıştır. Dolayısıyla deyimle sınırlı eşdizimlilik arasındaki anlam olarak bulanık bölgeye deyimbilimi alanında kuramsal bir zemin oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmada, deyim ve serbest sözcük birlikteliği arasında bulunduğu kabul edilen eşdizimlilik kategorileri; deyimsel eşdizimlilik, sınırlı eşdizimlilik ve açık eşdizimliliktir.
Keywords : deyim, eşdizimlilik, anlambilimi, sözdizimi, deyimsel eşdizimlilik