OSMANLI SOSYALİSTLERİNİN DERGİSİ İŞTİRÂK’TEKİ MANZUM METİNLER

Authors : Fatma Süreyya KURTOĞLU

Pages : 49-70

View : 20 | Download : 13

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İştirâk dergisi, Osmanlı döneminde sosyalist düşünceye sahip aydınlar tarafından 1910-1912 yılları arasında toplam 23 sayı olarak yayımlanmıştır. Osmanlı toplumu için yeni sayılabilecek bir düşünce etrafında toplanan aydınlar tarafından yayımlanan bu dergide, telif ve tercüme bir takım düşünce yazılarıyla birlikte hayatlarının bir döneminde sosyalist düşünceye sahip olmuş bazı sanatçıların manzumelerine de yer verilmiştir. Bu çalışmada önce propaganda ve edebiyat ilişkisinden bahsedilen kısa bir giriş yapılmıştır. Daha sonra, İştirâk dergisi ve bu dergide şair olarak yer bulan isimler insert ignore into journalissuearticles values(Ahmed Rıfkı, Abdülaziz Mecdî, Nurettin Rüşdî Büngül, Abdülhak Hayrî, Muallim Cûdî ve Hayrân); hakkında bilgi verilmiş ve bu şairlere ait toplam sekiz manzumenin şekil özellikleri ve muhtevaları hakkında bir değerlendirme yapılmıştır. Bu şiirlerde Meşrutiyet sonrasında Batı’dan alınan sosyalist düşünceler çerçevesinde devrim, barış, adalet, özgürlük, kardeşlik gibi kavramlar işlenmiştir. Şiir tekniği açısından pek de başarılı olmayan bu manzumelerin çoğu zaman düzyazı ve söyleve kaçtığı, içerik olarak yeni olmakla birlikte edebiyatımıza biçimsel bir yenilik getirmediği de görülmektedir. Bu şiirler, siyasal ve sosyal hayatımızla birlikte edebi hayatımızda da bir takım kırılma ve yenileşmelerin yaşandığı döneme denk geldiği için şairlerin nazım şekli, vezin ve kafiye gibi hususlarda gelenek ve yeni anlayış arasında kaldıkları anlaşılmaktadır. Aruzla yazılan manzumelerde bu vezin başarılı bir şekilde kullanılmıştır. Kafiye kullanımında ise gelenekten farklı bir yol izlenmiş ve çoğunlukla klasik anlayışa göre kafiye sayılamayacak ses benzerlikleri kafiye olarak değerlendirilmiştir.
Keywords : İştirâk Dergisi, Propaganda, Şiir, Ahmed Rıfkı, Abdülaziz Mecdî, Nurettin Rüşdî Büngül, Abdülhak Hayrî, Muallim Cûdî, Hayrân