ŞEYH GALİP’İN “… dır sema” REDİFLİ GAZELİNİN DÜŞÜNCE ALANI MERKEZLİ METİN ÇÖZÜMLEME YÖNTEMİNE (DAM) GÖRE ŞERHİ

Authors : Hilal YİĞİT

Pages : 191-212

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede 18. yüzyıl klasik Türk şairi Şeyh Galip’in sema redifli gazeli vesilesiyle sema ve özellikle de Mevlânâ’nın seması hakkındaki düşünceleri ele alınmış ve söz konusu gazel “Düşünce Alanı Merkezli” metin çözümleme yöntemine göre şerh edilmiştir. Ziya Avşar tarafından geliştirilen “Düşünce Alanı Merkezli” metin çözümleme yöntemi Sebk-i Hindi akımının da tesiriyle girift manalar ihtiva eden Şeyh Galip’in şiirlerindeki anlam katmanlarını görmek için önemli faydalar sağlamaktadır. Mevlevi Dedesi olması hasebiyle Şeyh Galip’in gönlünde özel bir yeri olan sema, salikin manevi yolculuğunda önemli bir unsurdur. Galip Dedeye göre sema yalnızca kuvvetli varidat nedeniyle ruhun kendi makamına giderek bedeni terk etmesiyle meydana gelen bir vecd hâli değil aynı zamanda hakikatin gönle yerleşmesini sağlayan önemli bir idrak aracıdır. Sema, Hakk’ın kula hitabını, tecelli ateşini, varlığın ontolojik mahiyetini ve insan-ı kâmil mertebesini, eşyanın bulunduğu hâl üzere temaşasını, muhayyile gücünün ontolojik varlık düzlemi ile ilişkisini, kalbin işlevi ve Hak ile olan münasebetini kula aşikâr kılmıştır. Salikin metafizik bir yolculuğu olan sema cem ve fark hâllerini aynı anda getiren yani cemu’l-cem mertebesiyle Hakk’ın müşahede edilmesine vesile olan en âlâ rütbedir. Bu nedenle tabiatı icabı güzel bir tavırdır.
Keywords : Klasik Türk Şiiri, Mevlânâ, Şeyh Galip, Sema, Tasavvuf