TANPINAR’IN BATILI BİR ÇELİŞKİYİ TEMELLÜKÜ: MONSİEUR TESTE VE YAHYA KEMAL

Authors : Adem POLAT

Pages : 51-60

View : 32 | Download : 33

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk modernleşmesinin en önemli faktörü, aydınlarımız ölçeğinde düşünüldüğünde batıya öykünme gayretidir. Tanzimat’tan beri devam eden batılılaşma serüveni, yalnızca siyasî, ekonomik ve askerî değil, kültürel ve edebî sahada da varlığını hissettirir. Tanzimat sonrası Osmanlı aydını özelinde “bölünmüşlük” aynı zamanda bir “arayış”ın neticesi olarak ortaya çıkar. Bütünüyle kendini batıya kodlayanlar, Batı’ya rağmen kendi kültür ve sabitelerine bağlanım gösterenler, üçüncü bir yol olarak da Doğu ve Batı arasında “ikilem”de kalanlar modernleşme serüvenindeki aydın trajedisinin üç farklı ayağını oluşturur. Tanzimat sonrası Türk aydınlarından olan Ahmet Hamdi Tanpınar ise, “boşluk”ta bir entelektüelin portresi durumundadır. Kendi medeniyetinin kaynaklarıyla duyuş ve hissediş bağı kuramamış olması, onu Batı’ya Valery’nin saçağına sığındırır. Hocası Yahya Kemal’in Batı’ya rağmen kendi kaynaklarına yönelip medeniyetini diriltici hamleleri Tanpınar bağlamından birçok açıdan sonuçsuz kalır. Yahya Kemal için Türk şiiri medeniyetimizin kurucu unsurlarından olmasına rağmen, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın bu unsuru anlamsızlığa dönüştürmesi ve Batı uygarlığının estetik kaygısına öykünmesi, bu makalede üzerinde durulacak önemli konular arasında olacaktır.
Keywords : Tanpınar, Monsieur Teste, Tanpınar, Monsieur Teste, çelişki, modernleşme, Batı